Italië

Beyond the Vatican: 12 mooiste kerken in Rome

Door de pracht en praal van het Vaticaan in Rome vergeet je haast dat er in de Italiaanse hoofdstad nog honderden andere kerken te vinden zijn. Dit zijn de 12 allermooiste kerken en basilicas in de Eeuwige Stad, waaronder mijn favoriete kerken in Rome.

Tip: de meeste van deze kerken hebben we opgenomen in onze route voor Rome in twee dagen!

De mooiste kerken in Rome op de kaart

Rome | Italië | Italy | The Orange Backpack
Rome | Pantheon | Italië | Italy | The Orange Backpack

12 mooiste kerken in Rome buiten het Vaticaan

#1 San Paolo fuori le Mura

Er zijn vier basilieken ter wereld die zich ‘basilica major’ mogen noemen en je vindt ze allemaal in Rome. Sint Paulus buiten de Muren is er daar een van. Je moet er wel wat voor over hebben, want deze kerk ligt wel wat buiten het historische centrum. De kerk is gebouwd op het graf van de apostel Paulus. De geschiedenis gaat terug tot die van de Sint-Pieter zelf.

Over de kerk zijn veel leuke weetjes te vertellen. Zo is het mozaïek boven de apsis ooit besteld door paus Honorius III. Bescheiden als hij was, wilde hij zelf ook in het kunstwerk worden verwerkt (zoek de figuur die voeten kust). Het is ook leuk om te kijken naar de ronde mozaïeken van alle pausen vanaf de heilige Petrus in de kerk. Er is ruimte opengehouden voor toekomstige pausen, maar volgens de legende zal de Dag des Oordeels aanbreken op het moment dat alle plaatsen zijn gevuld. Een ander leuk detail: de Nederlandse prinses Irene is hier in 1964 herdoopt.

#2 Pantheon

Wist je dat het Pantheon ook een kerk is? Pantheon betekent letterlijk ‘gewijd aan alle goden’. De tempel werd dan ook gebouwd als ereplaats voor meerdere Romeinse goden door de Romeinse keizer Marcus Agrippa. Op de voorgevel zal je zijn naam nog terugzien. Later is de tempel gebruikt als kerk en dat is het nog steeds. Het ontwerp van het Pantheon is uniek. Bijzonder is natuurlijk de koepel van het gebouw met een opening (de oculus) met een diameter van 8,7 meter. Deze opening is ook echt open en het regent dus soms naar binnen. De vloer is licht gebogen om dat regenwater dan af te voeren. 

#3 Basilica Santa Maria sopra Minerva

Naast het Pantheon vind je de Basilica Santa Maria sopra Minerva, een van mijn favorieten in Rome. Het is een van de weinige kerken in gotische stijl en het diepblauwe plafond met sterren is uniek. Voor de kerk vind je een schattige olifant met een obelisk op zijn rug. De ontwerper van de olifant? Niemand minder dan Bernini. Nog een bekende naam die je hier terug zal vinden, is die van Michelangelo. Het beeld naast het altaar is van zijn hand.

En mocht je je afvragen: Minerva? Ja, de naam van deze Romeinse godin lees je echt terug in de naam van deze katholieke kerk. De Mariakerk zou namelijk gebouwd zijn op een oude tempel van Minerva. In werkelijkheid stond die een paar meter verderop en was hier een ander bouwwerk te vinden.

#4 Santa Maria in Aracoeli

Deze kerk vind je naast het Forum en Piazza Venezia. Het monument is dan ook gebouwd op de resten van het oude Capitool, een politiek centrum van het Romeinse Rijk. Je moet 124 traptreden trotseren om bij deze kerk te komen. Ziet die er misschien wat kaal uit van buiten? Dat kan kloppen, want de gevel van mozaïek is nooit afgemaakt.

#5 Basilica Santa Maria Maggiore

Ook dit is een ‘basilica major’. De kerk werd ooit Maria ad nives (Maria-ter-Sneeuw) genoemd, nadat een paus in een droom door Maria werd bevolen een kerk te bouwen. Waar? Daar waar hij ’s ochtends sneeuw zou vinden, ook al was het hartje zomer. Je raadt vast wel waar dat was. Het resultaat is dat er eeuwen later nog een prachtige basiliek te vinden is. Vrijwel ieder hoekje is gedecoreerd met goud of marmer. Het graf van Bernini kan je ook in deze kerk terugvinden.

Rome | Italië | Italy | The Orange Backpack
Rome | Pantheon | Italië | Italy | The Orange Backpack
Rome | Italië | Italy | The Orange Backpack

#6 Basilica di Santa Sabina

Je vindt de Santa Sabina hoog op de Aventijn, een van de zeven heuvelen waarop Rome is gesticht. Deze kerk blinkt uit in eenvoud. Na al dat goud en uitbundige decoratie is deze kerk even een rustpunt van eenvoud. De kerk is wat mij betreft vooral een aanrader vanwege de tuinen. Omdat de Santa Sabina bovenop de Aventijn ligt heb je vanaf deze tuinen een prachtig uitzicht over Rome, waaronder over het Colosseum, Forum en Circus Maximus die vlakbij liggen.

#7 Chiesa di Santa Maria della Vittoria

Deze kleine kerk in de wijk Trastevere is vooral een aanrader vanwege het beroemde beeldhouwwerk van Bernini dat er staat. In de kapel van de familie Cornaro staat de Extase van Teresa. Het wordt gezien als een van zijn meesterwerken, maar heeft ook nogal wat commotie veroorzaakt. Het beeldhouwwerk toont Theresia van Ávila op het moment dat aan haar een engel verschijnt. Volgens de legende zou zij meerdere keren met een lans in haar hart zijn gestoken, waardoor hij haar in extase voor God achterliet. De vertaling van Bernini heeft wat seksueels. Zoek het beeld op en bepaal wat je er zelf van vindt.

#8 Santa Maria in Cosmedin

De kerk zelf is misschien niet zo bijzonder. Toch zul je hier mensen in de rij zien staan. Waarvoor? De Bocca della Verita (vertaald: Mond der Waarheid). In het voorportaal van de kerk staat een grote schijf met daarin een gezicht gehandhaafd. Volgens de legende kan je je hand niet in de mond doen en tegelijkertijd een leugen vertellen zonder je hand te verliezen. Als je alleen het beeld wil zien, hoef je gelukkig niet in de rij staan. Je kan dan door het hek gluren en zien hoe massa’s toeristen hun hand in het beeld leggen.

#9 Santa Maria della Concezione

Een bezoek aan deze kerk breng je vooral vanwege de crypte. De vijf kapellen zijn versierd met voorstellingen van de dood. In marmer? Mozaïek? Nee, hier is voor mensenbotten gekozen.

#10 Santa Maria del Popolo

Deze kerk vind je aan het bekende Piazza del Popolo. Bezoekers komen vooral voor de kapel van de rijke bankiersfamilie Chigi in de kerk. De kapel is ontworpen door – ja, daar heb je hem weer – de architect Bernini. Je moet wel geluk hebben om de kapel te kunnen zien. Het verfilmde boek van Dan Brown trekt zo veel mensen dat de kapel vaak gesloten is.

#11 Basilica San Giovanni in Laterano

Deze kerk is na de Sint-Pieter misschien wel de belangrijkste in het christendom. Ooit zetelde hier de paus zelfs officieel en ook vandaag is er nog een connectie. De paus is namelijk ook de Bisschop van Rome en daar is deze aartsbasiliek het centrum van. Op de gevel staat daarom weinig bescheiden dat dit de “mater et caput omnium ecclesiarum” (moeder en hoofd van alle kerken) is.

Dat zie je dus ook wel terug in het ontwerp. De San Giovanni is echt een van de meest grootste kerken in Rome. De eerste versie van de kerk werd al in het jaar 300 gebouwd in opdracht van keizer Constantijn. Wat we tegenwoordig zien is een ontwerp uit de zeventiende eeuw van de beroemde architect Boromini, een rivaal van Bernini. Opvallend is het prachtige plafond dat nogal uit de toon valt tussen al het marmer, goud en mozaïek: het houten plafond uit de oude basiliek moest van de paus bewaard blijven.

#12 Scala Santa

Tegenover de San Giovanni staat de Scala Santa. Dit is de trap die Jezus Christus tijdens zijn proces zou hebben beklommen. De trap mag daarom ook niet met voeten worden betreden: alleen op je knieën mag je naar boven bij wijze van boetedoening en op elke trede moet een gebed worden gezegd. Naast de heilige trap is een andere trap waarover je wel lopend naar boven mag. Je komt dan uit bij het Sancta Sanctorum, ooit de persoonlijke bidkapel van de pausen.

Bewaar deze blog op Pinterest om later te herlezen: