Tussen de kustplaatsen Faro en Tavira in de Algarve ligt het Parque Natural da Ria Formosa, een van de mooiste plekken van Portugal. Waar de kust in het westen van de Algarve bestaat uit oranje kliffen en pittoreske baaitjes met zandstranden, vind je ten oosten van Faro een doolhof van water, eilanden en schiereilanden. Bij elkaar vormt het een prachtig natuurgebied, de Ria Formosa dus. De Ria Formosa werd niet voor niets door de Portugezen verkozen tot een van de zeven natuurwonderen van Portugal. In deze blog leggen we je uit hoe je dit uitgestrekte gebied precies bezoekt en geven we je drie wandelroutes door de mooiste landschappen.
Leestip: in deze blog vind je onze 15 favoriete wandelingen in de Algarve, inclusief routekaart.
Een doolhof van water en eilanden
De Ria Formosa is een natuurgebied in het oosten van de Algarve, tussen de plaatsen Faro en Tavira. Je zal in dit deel van de Algarve meer moeite moeten doen om de pittoreske stranden te vinden, want daarvoor moet je eerst je weg vinden in dit prachtige doolhof. Wij vinden die zandstranden dan ook eigenlijk niet het hoogtepunt van de Ria Formosa, al heb je hier de meest idyllische stranden die ook nog eens een stuk minder bezocht worden dan andere stranden in de Algarve. Maar wat ons betreft komt je hier vooral voor het bijzondere landschap. De Ria Formosa is de perfecte bestemming voor natuurliefhebbers.
Lagune met zoutwatermoerassen
Het is een bijzondere lagune tussen het vasteland en de zee, waar je eilanden, zoutwatermoerassen, zandstranden, roze meren, zandbanken, schiereilanden, duinen, dorpen en zoutwinningsgebieden kan bezoeken. Hier hebben veel vogelsoorten hun thuis en ook de andere bijzondere flora en fauna trekt veel bezoekers. In de lagune vind je vijf grote eilanden – Ilha da Barreta, Ilha da Culatra, Ilha da Armona, Ilha de Tavira en Ilha de Cabanas – en daarnaast nog twee schiereilanden. De eilanden liggen erg dichtbij de kust, waardoor het gebied ook wel wat wegheeft van de Nederlandse Waddeneilanden.
Flamingo’s spotten
Wij zijn zelf niet goed thuis in vogelsoorten, maar iedereen kan natuurlijk wel een flamingo herkennen. Die vind je hier dan ook erg veel en ook bijzonder dichtbij de wandelpaden, waardoor je ze goed kan zien. Verder herkenden wij vooral eenden, ooievaars en ook een lepelaar wilde ons nog wel lukken. Gelukkig vind je in het gebied veel borden om je meer te leren over de vogelsoorten. Vooral in de vogelkijkhutten vind je borden met de vogels die je vanaf daar kan spotten.
De roze meren van de Algarve
Bijzonder voor de Ria Formosa zijn ook de roze meren. Roze? Jazeker! Naast visvangst was zoutwinning vroeger een van de inkomstenbronnen voor dit gebied. Daarvoor werd het zoute zeewater in bassins opgevangen, waar het water waar vervolgens het water verdampt en zout achterlaat. Terwijl het water indampt, wordt de concentratie zout en mineralen steeds hoger. Die mineralen kleuren het water roze, wat een prachtig gezicht is. Indrukwekkend zijn ook de enorme bergen met wit zout. Je zou ze haast voor sneeuwbergen aanzien.
Hoe bezoek je de Ria Formosa?
De Ria Formosa is meer dan 20.000 hectare groot. Er is dus niet een toegangspoort en zelfs niet meerdere. Het park kan je op verschillende plekken en manieren verkennen. De beste manieren om het te bezoeken zijn wandelend, fietsend of met de veerpont. En als je meer wilt leren over de bijzondere flora en fauna van het gebied, raden we je aan om met een gids op pad te gaan.
Neem de ferry naar een van de eilanden
Omdat de Ria Formosa zo waterrijk is, kom je hier niet zomaar van de een naar de andere plek. Door het natuurgebied lopen daarom veel veerpontverbindingen. Ten zuiden van Faro vind je bijvoorbeeld een aantal idyllische eilanden met nog meer idyllische stranden. Vanuit Faro kom je daar makkelijk met een ferry om vervolgens te genieten van de pittoreske eilanden met hun dorpjes en stranden. Het Tavira-eiland vind je ten zuiden van Tavira en kan je ook vrijwel alleen met veerponten bereiken. Daarop is één uitzondering, want er is ook een wandelbrug en vanaf daar kan je een mooie wandeling over het eiland maken.
Maak een boottocht
Met de veerpont kom je op een van de eilanden. Maar als je dit mooie natuurgebied vanaf het water wilt zien én meerdere eilanden wilt bezoeken, raden we je aan om een boottour te boeken. Verken de Ria Formosa bijvoorbeeld met een catamarantour, waarbij je een boottocht maakt langs de eilanden. Of boek een zeiltocht en vaar twee uur lang op een privézeilboot door het waddengebied. Als je het liever wat achtiever aanpakt, dan kan je ook met een kayak door de Ria Formosa varen. Boek dan deze kayaktrip door het natuurgebied!
In de zomer is het extra leuk om de zee op te gaan. Dan heb je namelijk kans om dolfijnen te spotten langs de kust voor de Ria Formosa. Vanuit het natuurpark kan je namelijk deze boottocht boeken om dolfijnen te kijken! Als je echt geluk hebt, zie je misschien zelfs nog walvissen of orka’s.
Kies voor een fiets- of wandelroute
Het natuurpark leent zich perfect voor wandel- en fietstochten. Fietsen is op deze plek erg fijn en leuk om te doen, omdat het gebied erg vlak en dus voor fietsers toegankelijk is. Vanuit Faro is er een interessante fietstour te boeken naar het gebied, waarbij een gids je dan ook gelijk meer kan vertellen over het gebied. Is een fiets wat te Hollands voor je en zoek je naar iets meer bijzonders? Er is ook een segwaytour vanuit Faro te boeken!
Wij zijn zelf dol op wandelen en kunnen dat ook in de Ria Formosa aanraden. In het natuurpark zijn een aantal mooie, korte wandelroutes te vinden en wij liepen er daar drie van. Verderop in deze blog geven we je meer informatie en de exacte routes van deze hikes. Als je maar een wandeling kan doen, raden wij je zeker aan om de Ludo Trail te doen. Deze korte hike vindt je vlakbij Faro en laat je het mooiste van het natuurpark zien.
Leer meer met een gids
Een gids kan je meer leren over de bijzondere flora en fauna van de Ria Formosa. Wij merkten dat we het natuurpark pas echt op waarde konden schatten, toen we meer te weten kwamen over de unieke vogels, de bijzondere zoutwaterpannen en het speciale landschap. Een gids kan je daar goed bij helpen. Omdat de Ria Formosa vooral veel bijzondere watervogels aantrekt, is een bird watching tour met gids erg leuk om te doen.
Wandelen in de Ria Formosa
#1 De Ludo Trail en São Lourenço Trail
Net ten westen van Faro – bij het internationale vliegveld en bij Praia da Faro – vind je een van de mooiste en meest bezochte stukken van de Ria Formosa. Hier lopen twee populaire wandelroutes, de Ludo Trail en de São Lourenço Trail. Dat dit twee aparte wandelroutes en niet samen één trail zijn, voelt voor ons vreemd. De twee liggen namelijk in elkaars verlengde en vormen samen juist een perfecte ronde. Onze eerste wandeltip voor de Ria Formosa is daarom een combinatie van de twee trails.
De trails lopen door de laguna, waarbij de Ludo Trail zich richt op de zoutwatermoerassen en de São Lourenço Trail meer tussen bomen en langs de golfbanen loopt. São Lourenço zelf is een groots opgezet villadorp voor toeristen, waar je heel veel golfbanen vindt. Je kan er zo’n prachtige villa boeken via Trivago. Langs dit deel van de route vind je ook twee vogeluitkijkpunten. Een ervan kijkt over een klein watertje en een golfbaan uit. De ander is interessanter en vind je op het punt waar de twee trails elkaar raken. Hier kijk je uit over een zoutwatermoeras. Ook interessant zijn de Romeinse ruïnes langs de route. Dit waren ooit zoutwaterbassins waar in de Romeinse Oudheid al vis werd gezouten.
Tip: bezoek in deze omgeving ook de kerk São Lourenço de Matos, een bijzonder spektakel van blauwwitte azulejos die ieder oppervlak van het interieur bedekken.
Wij vonden het deel van de route over de Ludo-paden het mooist. Hier loop je langs een moerassig en waterrijk landschap, waar je veel watervogels ziet. In de twee keer dat wij dit deel van de Ria Formosa bezochten, zagen we hier allebei de keren op meerdere plekken flamingo’s. De route loopt langs een zoutwinningsgebied met zoutvlaktes, roze meren en enorme bergen met wit zout. Het is een heel fotogeniek en bijzonder stuk van het natuurpark, waar je opvallend genoeg minder mensen tegenkomt dan bij de moerassen.
Je kan de wandeling op twee praktische plekken starten, bij de parkeerplaats in São Lourenço (hier) of die richting Praia de Faro (hier). Als je geen eigen huurauto in Portugal hebt – wat we je wel echt aanraden in de Algarve – is die tweede plek je startpunt. Daar heb je namelijk een bushalte met een directe busverbinding met Faro. De Uber in Portugal is overigens ook niet duur, dus zeker het overwegen waard om vanuit Faro hier te komen. Het maakt niet echt uit welk van de startpunten je kiest, want je loopt toch ongeveer een rondje. Wij parkeerden bij Praia de Faro, waar we met onze campervan ook een paar nachten sliepen. Het was een van onze favoriete wildkampeerplaatsen in Portugal.
Wil je de wandeling nog verder uitbreiden? De São Lourenço Trail gaat over in de Quinta do Lago Boardwalk.
Tip: deze trails horen bij de weinige vlakke wandelpaden in de Algarve, dus hier kan je ook met een kinderwagen of rolstoel komen.
#2 Barril Beach Trail
We noemden eerder al een manier om zonder ferry op Tavira-eiland te komen en dat is bij Praia da Barril. De Barril Beach Trail is een korte wandelroute vanaf de parkeerplaats en daar over de voetgangersbrug naar het strand. Vanaf de brug loopt ook een spoorlijn met een toeristentreintje, voor wie niet de zin of energie heeft om dit stuk te wandelen. Zeker in de zomerhitte kunnen wij ons dit ook wel voorstellen. Heb je die puf wel? Neem dan vooral de moeite voor de wandeling.
Tip: tijdens zonsondergang zijn de wandeling en Praia da Barril nog mooier dan overdag.
De Barril Beach Trail is niet lang. De hele route is 3 kilometer heen en terug. Je komt langs een mooi stuk van de zoutwatermoerassen en andere landschappen. Om vervolgens uit te komen bij de zandduinen en een prachtig stuk strand. In korte tijd zie je eigenlijk al het mooist van Ria Formosa. Let vooral ook op het Cemitério das âncoras, het kerkhof van ankers, dat hier dramatisch langs de kustlijn ligt. Het is een herinnering aan het vissersdorp dat hier ooit lag. Het waren geen bootankers, maar ze werden gebruikt om de netten voor de tonijnvangst op de zeebodem vast te leggen. Dit zou een voor deze plek unieke en minder risicovolle manier zijn om tonijn te vangen, ooit in de Romeinse tijd al bedacht. Toen er steeds minder tonijn in de Portugese zee overbleef, moesten de lokale vissers hun beroep opgeven. Hun ankers liggen sindsdien nog altijd op het strand.
#3 Nature Discovery Trail
Vlakbij vissersdorp Olhão ligt het Centros de Educação Ambiental, het bezoekerscentrum van het natuurpark. Voor een paar euro kan je in het bezoekerscentrum meer informatie krijgen over het natuurgebied. Maar de korte hike is vooral de reden om hierheen te komen. Ook hier loop je weer langs zoetwatermoerassen met veel watervogels, waaronder flamingo’s. Daarnaast wandel je tussen de pijnbomen, langs een zoetwatermeer en door duinen. Onderweg kom je ook langs vogelkijkhutten, Romeinse ruïnes en een oude waterpomp die ooit met een ezeltje werd aangedreven. Bezoek ook vooral de molen Moinho de Maré de Marim die op de getijden werkt. Ooit tonden er tientallen van dit soort getijdenmolens in Ria Formosa, maar dit is de enige die is overgebleven. De molen kan je op sommige dagen ook van binnen bekijken, waar informatieborden staan over de werking ervan.
Tip: bezoek ook zeker het kleine kustplaatsje Olhão. Maak dan een stop bij Figo de Pita, een fijn en hip restaurant waar ze heerlijk ontbijt en lunch voor kleine prijsjes serveren.
