Een van de tofste highlights van Egypte is wel de Vallei der Koningen. In tombes diep onder de grond zijn de beroemdste farao’s begraven met al hun pracht en praal. Wereldberoemd is natuurlijk de tombe van Toetanchamon met al zijn goud en kostbaarheden. Van die pracht en praal zie je tegenwoordig niet veel meer terug – daarvoor moet je in het Egyptisch Museum in Caïro zijn – maar de tombes maken nog steeds indruk. Het bijzondere vakmanschap, de magische sfeer en prachtige hyrogliefen zijn als een sprookje. In deze blog geef ik 25 praktische tips en informatie voor jouw bezoek aan de beroemde Valley of the Kings!
Waar is de Vallei der Koningen?
#1 De Vallei ligt op de westbank bij Luxor. Waarschijnlijk heb jij een slaapplek op de eastbank, dus zul je de Nijl moeten oversteken. Je kan jouw taxi vanaf de westbank om laten rijden via de brug, of je neemt een bootje naar de overkant en pakt daar pas de taxi.
#2 Wij betaalden 70 pond voor de boot en 160 voor de taxi. Onze taxi wachtte bij de Vallei der Koningen en bracht ons daarna voor 70 pond naar de tempel van Hatsjepsoet en voor 40 pond naar de Medinet Habu-tempel.
#3 Vanaf de Nijl naar de Vallei der Koningen kom je langs de Menon-kolossen. Laat jouw taxi hier even stoppen om ook deze sights te bezoeken. Deze kolossen zijn enorme faraobeelden en het enige restant van de dodentempel van een van de farao’s. Er worden hier nog altijd opgravingen gedaan. Toegang is gratis.
#4 Ook andere monumenten op de westbank zijn dichtbij, zoals de tempel van Hatsjepsoet en de Medinet Habu-tempel. Ik raad je daarom aan om deze highlights met elkaar te combineren tot een dagtrip op de westbank.
#5 De koninginnen liggen in de Vallei der Koninginnen, ook niet ver weg. Op enkele vrouwelijke farao’s na liggen de echtgenotes van de farao’s niet in de Vallei der Koningen. Zij hebben een eigen plek: de Vallei der Koninginnen. Ook die kan je bezoeken en dat is niet heel ver weg van de Vallei der Koningen.
Wat is het beste moment te gaan?
#6 Verwacht niet de tombes voor jezelf te hebben. Het is een van de populairste plekken in Egypte om te bezoeken, dus het is er altijd wel druk.
#7 Het is het drukst tussen 10 uur en 14 uur, dus kom ervoor of erna. Tussen die tijden zijn namelijk de meeste tourbussen met dagjesmensen uit de kustplaats Hurghada in de Vallei. Het is zo druk dat je soms in de rij moet staan voor een tombe en je schuifelend achter elkaar door een tombe loopt.
#8 In de zomer is het ’s middags bloedheet en dus het rustigst. Als je bereid bent temperaturen van meer dan 40 graden te trotseren, kan je overwegen op een zomermiddag te gaan.
Hoe bereid je je voor?
#9 Neem je eigen drinken en eten mee. In de Vallei heb je maar een restaurantje en de prijzen zijn erg hoog. Waar je normaal in een supermarkt 5 pond voor een blikje cola betaalt, mag je hier 50 pond afrekenen.
#10 De enige wc’s zijn bij de ingang van de Vallei en bij het visitor center. Die bij het visitor center zijn het schoonst.
#11 De tombes komen pas echt tot leven, als je je inleest of -kijkt. Ik ben zelf dol op documentaires over het oude Egypte en daar zijn er gelukkig tientallen van. Ook over de Valley of the Kings! Zoek op YouTube naar de beste documentaires over de Vallei en je leert alles over de ontdekking van het graf van Toetanchamon, waarom de farao’s hier hun tombes bouwden en hoe het zit met al die grafrovers. Een van mijn favorieten is de serie “Secrets of Egypt’s Valley of the Kings“. Hier kijk je aflevering 1:
Wat kost de Valley of the Kings?
#12 Het standaardticket kost 240 Egyptische pond per persoon. Voor studenten met een studentenkaart geldt een korting en ook voor kinderen geldt een aangepast tarief. De toegangsprijzen verschillen echter vaak, dus grote kans dat de prijs over een paar maanden alweer anders is.
#13 Dit ticket geeft toegang tot drie tombes naar keuze. Dus wil je meer tombes bezoeken? Dan moet je nog een ticket kopen. Jouw ticket krijgt bij iedere tombe met een perforator een gaatje. Na drie gaatjes kan je jouw ticket niet meer gebruiken.
#14 De tombes van Toetanchamon, Seti I en Ramses V & VI zijn niet bij de prijs inbegrepen. Deze drie tombes kan je alleen bezoeken met een apart ticket.
#15 Een ticket voor het graf van Toetanchamon kost 300 pond, Seti I 1000 pond en Ramses 100 pond. En ja, dat lees je goed. Het graf van Seti I kan je alleen bezoeken voor 1000 Egyptische pond, dus meer dan alle tickets bij elkaar. Op die manier blijft het aantal bezoekers gereduceerd en de tombe beschermd.
#16 Koop de extra tickets meteen bij het visitor center. Anders moet je later helemaal terug en dat is onhandig. Je koopt de losse tickets voor de extra tombes daarom het beste gelijk met jouw toegangsticket.
#17 Een standaardticket is ook nodig voor het bezoeken van de extra tombes. Dus ook als je eigenlijk alleen de bijzondere extra tombes wil bezoeken, zal je het standaardticket voor 160 pond moeten kopen.
#18 Het treintje kost 4 pond. Het is weinig moeite om de 300 meter van het visitor center naar de entree van de Vallei te lopen, maar niemand doet dat. Het treintje kost maar 4 pond en rijdt af en aan.
#19 Om foto’s te maken heb je een fotografieticket van 300 pond nodig. De regels over fotografie wisselen vaak en worden ook niet echt nageleefd. Daar is het misschien ook vaak te druk voor. Toen wij er waren, moest je officieel voor het maken van foto’s een fotografieticket van 300 pond kopen. In de praktijk mocht je met je telefoon gewoon foto’s maken, maar met meer professionele camera’s alleen op vertoon van een ticket. Dit is overigens bij veel tempels en sights in Egypte zo.
#20 Zorg dat je cash bij je hebt. Bedenk van tevoren welke tombes je wil bezoeken en zorg dat je dat geld in cash hebt. Wij zijn op de westbank geen ATM tegengekomen en pinnen kan je in Egypte vaker niet dan wel.
#21 Neem ook kleingeld voor de guards mee. De bewakers van de tombes zullen je ongetwijfeld aanbieden een extra zijkamer te laten zien of op de mooiste hiërogliefen willen wijzen. Een fooi van 10 tot 20 pond moet genoeg zijn.
Hoe is het om de tombes te bezoeken?
#22 Niet alle 63 tombes zijn geopend. Het wisselt welke tombes er open zijn. Op het bord bij het visitor center zie je welke dat op dat moment zijn.
#23 De tombes zijn helaas leeg, maar prachtig gedecoreerd. Sowieso zijn veel tombes leeg teruggevonden door archeologen, omdat grafrovers ze voor waren. Het graf van Toetanchamon is daar een bekende uitzondering op. Maar ook als er wel kostbaarheden zijn gevonden in de tombes, zijn die daar nu niet meer. In de tombes zie je hoogstens een grote stenen sarcofaag. De decoratie van de tombes is natuurlijk wel nog steeds aanwezig. De muurschilderingen en hiërogliefen zijn prachtig.
#24 Het dodenmasker van Toetanchamon is hier niet, maar zijn mummie wel. Een belangrijke uitzondering op de lege tombes is de mummie van Toetanchamon. Alle andere schatten zijn weg en kun je bewonderen in het Egyptisch Museum in Caïro, maar de mummie ligt hier wel.
#25 De reconstructie van de tombe van Toetanchamon is misschien wel indrukwekkender. Bij het oude huis van Howard Carter, de ontdekker van het graf van Toetanchamon, is een exacte replica gemaakt. Hier komen veel minder toeristen en mag je wel alle hoeken en kamers van de tombe bekijken. Wij hebben dit museum wegens een gebrek aan tijd en energie overgeslagen, maar ook de tentoonstelling in het huis over de ontdekking van de tombe schijnt een aanrader te zijn. Ook van de (dure!) tombe van Seti I wordt op dit moment een replica gemaakt. Het was nog niet duidelijk waar die uiteindelijk zal komen.
#26 Een gids is niet nodig en mag de tombes ook niet mee in. Bij iedere tombe staat een bord met een korte uitleg en een plattegrond van de tombes. Als je daarnaast ook nog wat leuke docu’s hebt gekeken voor jouw bezoek (tip 9), dan heb jij geen gids nodig.
#27 De tombes zijn een nauw gangenstelsel onder de grond, met indrukwekkende muurschilderingen. De tombes leiden dus onder de grond naar de centrale grafkamer. Ondertussen loop je door smalle gangen dieper de grond of bergen in, afgewisseld met kamers waar ooit kostbaarheden stonden. Vrijwel alle muren zijn – of waren ooit – beschilderd en beschreven. Hoe dieper je komt, hoe warmer het kan worden.
#28 Let op de botsingen tussen de tombes. Het kwam voor dat bij het uitgraven van een nieuwe tombe een fout werd gemaakt. De grafdelvers stuitten dan opeens op een eerdere tombe. Oeps! Een voorbeeld is de tombe van Ramses III die op dat van farao Amenmesse stuitte. Hier maakt de tombe van Ramses opeens een onlogische kronkel naar rechts en zie je recht voor je een gat in de vloer naar de andere tombe.
#29 Gebruik het Theban Mapping Project om de mooiste tempels uit te kiezen. Van 63 tombes zijn er meestal iets van acht geopend en daarvan kan je er drie bezoeken. Keuzestress dus! Op de website van het Theban Mapping Project staan uitgebreide omschrijvingen van alle tombes, dus dat is een ideale keuzehulp.
#30 De tombe van Seti I kan je wel voor jezelf hebben. Een ticket van maar liefst 1000 pond is niet iedereen bereid om te betalen. Grote kans dat er niemand of vrijwel niemand in de tombe is, als jij hier komt. Deze tombe is ook echt vrij groot met een lengte van 137 meter en meerdere grote kamers. Het laatste deel van de tunnel is niet te bezoeken. Hier kan je er toch een stuk van zien:
