Je stapt uit het vliegtuig op Malta, voelt de warme Mediterrane zon op je gezicht en loopt de terminal uit. Alles ademt zuidelijk Europa: de palmbomen wuiven, de gevels zijn zonnig geel en de zee schittert in de verte. Maar dan zie je een rode telefooncel. Een Engelse tea room. Auto’s die aan de linkerkant van de weg rijden. Je bestelt een pint in een pub met de naam The Queen’s Arms en krijgt een bord fish & chips voorgeschoteld. Welkom op Malta, een eiland waar de Britse erfenis nog springlevend is!
Malta werd in 1964 onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk, maar de Britse invloed is nooit echt verdwenen. Bijna 200 jaar lang (1814-1964) was het eiland een belangrijke Britse kolonie, en dat zie je op allerlei plekken terug. Van de taal en de wetgeving tot het verkeer en de manier waarop men thee drinkt – Malta is een unieke mix van mediterrane charme en Britse gewoontes.
In dit artikel nemen we je mee langs de leukste en meest opvallende Britse sporen op Malta. Waarom spreken de Maltezen zo goed Engels? Hoe is het om links te rijden op een eiland dat dichter bij Afrika dan bij Engeland ligt? En waarom staat er nog steeds een rode telefooncel midden in Valletta? Tijd voor een duik in Malta’s Britse kant!
Tip: Wil je nog zo’n Brits stukje Zuid-Europa ontdekken? Bezoek Gibraltar, waar je ook rode telefooncellen, Engelse pubs en linksrijdend verkeer tegenkomt – maar dan met uitzicht op Spanje en Marokko!
Taal en communicatie: Engels als tweede natuur
Als je een gesprek begint met een local, is de kans groot dat hij of zij moeiteloos in het Engels overschakelt. Dat is geen toeval, want Engels is naast Maltees de officiële taal van Malta. Dit betekent dat bijna iedereen hier perfect tweetalig is – een zeldzaamheid in Zuid-Europa.
De Britse overheersing heeft ervoor gezorgd dat Engels diep geworteld zit in het Maltese dagelijks leven. Scholen werken grotendeels met het Britse onderwijssysteem, veel officiële documenten zijn in het Engels en ook in de politiek en het bedrijfsleven wordt de taal volop gebruikt. Sterker nog, Malta is een populaire bestemming voor internationale studenten die Engels willen leren.
Maar let op: het Engels op Malta heeft een eigen, unieke klank. De Maltese tongval klinkt soms als een mix tussen Brits Engels en Italiaans, met een vleugje Arabische invloeden. Een paar leuke taalweetjes:
- Maltezen gebruiken soms Britse termen die elders minder gangbaar zijn. Je hoort bijvoorbeeld ‘queueing’ in plaats van ‘waiting in line’ en ‘rubbish’ in plaats van ‘trash’.
- Sommige Maltezen spreken met een verrassend chique Britse tongval, vooral oudere generaties die hun opleiding in de koloniale tijd hebben genoten.
- Maltees en Engels worden vaak door elkaar gebruikt. In een gesprek kan een zin in het Maltees beginnen en in het Engels eindigen – en andersom.
Door deze tweetaligheid is Malta een van de makkelijkste vakantiebestemmingen in Zuid-Europa als je geen andere talen spreekt. Geen gedoe met vertaalapps of gebaren – gewoon Engels spreken en je komt overal!
Verkeer: Links rijden en oude Britse bussen
Even opletten als je de weg oversteekt op Malta, want het verkeer rijdt hier links! Dit is een van de meest zichtbare overblijfselen van de Britse overheersing. Terwijl de rest van Europa rechts rijdt, houden de Maltezen vast aan de Britse gewoonte. Voor bezoekers kan dat even wennen zijn, vooral als je een auto huurt. Wil je jezelf testen? Kijk goed naar de rotondes – die draaien hier tegen de klok in, net als in het Verenigd Koninkrijk.
Tot 2011 had Malta nog een ander iconisch Brits vervoersmiddel: de ouderwetse rode en gele bussen, sommige zelfs uit de jaren 50. Deze bussen waren een attractie op zich, met hun klassieke uitstraling en vaak luidruchtige chauffeurs. Helaas zijn ze vervangen door moderne voertuigen, maar je kunt nog steeds enkele van deze oude bussen bewonderen in musea of als toeristische pendelbussen.
Ook typisch Brits zijn de zebrapaden met de bekende “Look Right” en “Look Left” waarschuwingen op de stoep. Erg handig voor toeristen die even vergeten dat het verkeer van de andere kant komt.
Rode telefooncellen en postbussen: Een vertrouwd straatbeeld
Wie door Valletta of Sliema wandelt, kan zomaar het gevoel krijgen in een exotische versie van Londen te zijn beland. Hier en daar duiken felrode telefooncellen en postbussen op, exact zoals je die in het Verenigd Koninkrijk ziet. Dit zijn geen replica’s, maar originele Britse objecten die na de onafhankelijkheid gewoon zijn blijven staan. Ze functioneren soms nog steeds en zijn een geliefd fotomoment voor toeristen.
De rode telefooncellen zijn een nostalgisch overblijfsel uit de tijd dat vaste telefonie de norm was. Ondanks de opkomst van mobiele telefoons blijven ze als cultureel erfgoed in het straatbeeld staan. Sommige zijn omgebouwd tot mini-bibliotheken of souvenirshops, maar een paar werken nog echt.
Ook de rode postbussen dragen nog steeds het koninklijke embleem, met de initialen van de Britse monarch erop. Je kunt hier gewoon je ansichtkaart in gooien – deze wordt dan opgehaald door de Maltese posterijen. Een klein stukje Groot-Brittannië in de Middellandse Zee!
Britse pubs en eten: Fish & chips op een eiland in de Middellandse Zee
Je zou verwachten dat Malta puur mediterraan eet, met veel vis, olijfolie en pasta. Dat klopt deels, maar dankzij de Britse invloed hebben sommige typisch Engelse gerechten hun weg gevonden naar de Maltese keuken. Loop een willekeurige pub of restaurant binnen en je vindt gegarandeerd een full English breakfast op de kaart, compleet met eieren, bacon, worstjes, bonen en toast.
Fish & chips is ook een klassieker die je overal op het eiland kunt bestellen. Vooral in de kustplaatsen St. Julian’s en Sliema zijn er verschillende Britse eettentjes die dit gerecht serveren, vaak met doperwtenpuree (‘mushy peas’), zoals het hoort. Of eet je liever een klassieke Engelse pie? En natuurlijk drink je daar een pint bier bij, want Britse pubs zijn in Malta al net zo populair als in Engeland zelf.
De namen van deze pubs laten weinig aan de verbeelding over: Fat Harry’s Pub, The Salisbury Arms en The Queen Elizabeth II zijn slechts enkele voorbeelden. Binnen hangt de typische Britse sfeer, met donker hout, leren barkrukken en voetbalwedstrijden op grote schermen. Ook de Britse traditie van de Sunday roast – een uitgebreid zondagmaal met gebraden vlees, aardappelen en groenten – is op Malta nog altijd geliefd.
En dan is er thee. Maltezen drinken veel koffie, maar dankzij de Britten is thee ook een vast onderdeel van de dag. Vooral een kop sterke builder’s tea met melk is iets wat je op Malta zonder problemen kunt bestellen. Voor de ultieme Britse-Maltese combi moet je een pastizz (een Maltese bladerdeegsnack met ricotta of erwtenpuree) proberen met een kop thee. Een onverwacht lekkere combinatie! Of houd het bij het Britse thema en ga voor een Engelse cream tea–thee met scones met clotted cream en aardbeienjam.
Britse feestdagen en tradities: Van kerstpantomime tot popcultuur
Hoewel Malta zijn eigen feestdagen en tradities heeft, zijn er nog steeds een paar typisch Britse gebruiken die populair zijn gebleven. Een van de leukste is de kerstpantomime, een komisch toneelstuk dat rond de feestdagen wordt opgevoerd. Dit is een Britse traditie waarbij bekende sprookjes of verhalen in een hilarische, interactieve versie op het podium worden gebracht, vaak met mannen in vrouwenrollen en omgekeerd. Het Manoel Theatre in Valletta organiseert elk jaar een pantomimevoorstelling die geliefd is bij zowel locals als expats.
Op televisie en radio merk je ook de Britse invloed. De oudere generaties groeiden op met Britse tv-programma’s, en nog steeds zijn series zoals Coronation Street, EastEnders en Britse detectives als Midsomer Murders razend populair op het eiland. Daarnaast heeft de Britse popcultuur een stempel gedrukt op de muzieksmaak van de Maltezen. Bands als The Beatles, Queen en Oasis zijn hier net zo geliefd als op de Britse eilanden.
Sport is een ander terrein waar de Britse invloed sterk voelbaar is. Voetbal is de absolute nummer één op Malta, en bijna iedereen heeft een favoriete Engelse club. De Premier League wordt hier op de voet gevolgd en je vindt overal bars waar fans samenkomen om wedstrijden van Manchester United, Liverpool of Arsenal te kijken. Daarnaast wordt cricket nog steeds gespeeld, al is het een stuk minder populair dan voetbal.
Architectuur: Britse gebouwen tussen de barok en bastions
Malta staat bekend om zijn eeuwenoude vestingsteden en barokke kerken, maar tussen al die historische pracht duiken ook Britse architectonische invloeden op. In Valletta vind je bijvoorbeeld de Anglicaanse St. Paul’s Pro-Cathedral, een imposante neoklassieke kerk met een grote klokkentoren, gebouwd in opdracht van Koningin Adelaide in de negentiende eeuw. Dit is een van de meest herkenbare Britse bouwwerken op het eiland.
Ook in Sliema en Floriana zie je Britse bouwstijlen terug, met Victoriaanse huizen en koloniale gebouwen die doen denken aan Londen of Edinburgh. De Britten bouwden daarnaast verschillende militaire forten en kazernes, waarvan sommige nog steeds gebruikt worden, terwijl andere zijn omgebouwd tot musea of hotels. Een voorbeeld is Fort Rinella, waar je een enorm Brits kanon uit de negentiende eeuw kunt bewonderen.
Zelfs het beroemde Royal Opera House in Valletta, ontworpen door een Britse architect, was ooit een pronkstuk van de Britse aanwezigheid op Malta. Helaas werd het gebouw in de Tweede Wereldoorlog gebombardeerd, maar de ruïnes zijn tegenwoordig omgetoverd tot een openluchttheater.
Al met al is de Britse invloed op de Maltese architectuur subtiel, maar zeker aanwezig. Tussen de barokke paleizen en middeleeuwse bastions duiken hier en daar neoklassieke gevels en Victoriaanse details op, die het eiland een unieke mix van stijlen geven.
Kortom, Malta’s Britse ziel in een mediterrane setting
Malta mag dan een onafhankelijk land zijn, de Britse invloed is nog lang niet verdwenen. Van links rijden en rode telefooncellen tot fish & chips en de liefde voor de Premier League – op bijna elke straathoek vind je wel een overblijfsel van het koloniale verleden. Maar wat Malta zo bijzonder maakt, is de unieke mix van Brits en Mediterraan.
Je bestelt een English breakfast terwijl je uitkijkt over een zonovergoten baai. Je loopt langs Victoriaanse balkons en eeuwenoude bastions. Je hoort locals moeiteloos schakelen tussen Maltees en perfect Engels. En je merkt dat Malta niet zomaar een eiland in de Middellandse Zee is, maar een plek waar geschiedenis, cultuur en Britse tradities nog steeds samenkomen.
Dus als je op Malta een pint drinkt in een pub genaamd The Queen’s Arms, denk er dan aan: dit eiland is Brits én Maltees tegelijk. Een bijzondere combinatie die je nergens anders vindt!
