De Three Cities zijn een van de best bewaarde geheimen van Malta. Het is weliswaar bekend bij toeristen, maar wordt nooit zo druk als de meer beroemde steden Valletta of Mdina. Hier proef je het échte oude Malta. Smalle straatjes kronkelen tussen eeuwenoude zandstenen huizen, terwijl kleurrijke houten balkons boven je hoofd hangen.
Langs de waterkant dobberen traditionele vissersbootjes en luxe jachten naast elkaar, met het indrukwekkende Fort St. Angelo als decor. In Birgu wandel je over de geplaveide straten waar ooit ridders van de Orde van Sint-Jan liepen. Vanuit Senglea’s Gardjola Gardens heb je misschien wel het mooiste uitzicht op Valletta. En in Cospicua omringen imposante vestingmuren de stad, een herinnering aan de vele belegeringen die deze plek heeft doorstaan.
De Three Cities zijn niet zomaar een historische bestemming, maar een sfeervolle tijdreis waar je eindeloos kunt ronddwalen en ontdekken. Lees in deze blog alles over deze drie iconische havensteden van Malta, waaronder wat hen onderling verbindt én wat de leukste dingen zijn om er te doen.
Waar liggen de Three Cities in Malta?
De Three Cities liggen direct aan de Grand Harbour, recht tegenover Valletta. Ze bestaan uit Birgu (Vittoriosa), Senglea (Isla) en Cospicua (Bormla) en liggen op drie smalle schiereilanden die als vingers de haven insteken. Vanuit Valletta kijk je er recht op uit, en als je op de kade of het viewpoint bij de Upper Barakka Garens staat, zie je de imposante vestingmuren en historische gebouwen al lonken.
Er zijn verschillende manieren om er te komen, maar de leukste is zonder twijfel de ferry vanuit Valletta. Die vertrekt vanaf Lascaris Wharf en zet je binnen vijf minuten af in Cospicua. Wil je het nóg specialer maken? Stap dan in een dgħajsa, een traditionele Maltese gondel die je voor een paar euro de haven overbrengt.
Met de (huur)auto kun je de Three Cities ook bereiken, maar parkeren kan lastig zijn in de smalle straatjes. Gelukkig kun je langs de waterkant of de rand van de steden meestal een plekje vinden. Eenmaal daar is lopen de beste manier om deze historische steden te verkennen – de straten zijn gemaakt voor wandelaars, niet voor auto’s.
Je kunt de Three Cities ook op een relaxte manier bereiken met de hop-on hop-off bus, die meerdere haltes heeft in en rond Birgu, Senglea en Cospicua. Nog leuker is de hop-on hop-off boot, waarmee je over de Grand Harbour vaart en onderweg geniet van een spectaculair uitzicht op de imposante vestingmuren. Beide opties zijn ideaal als je niet alleen de Three Cities, maar ook andere highlights van Malta op je eigen tempo wilt ontdekken.
Tip: gebruik de Three Cities als de perfecte uitvalsbasis om ook Valletta en zelfs heel Malta te verkennen. In de Three Cities overnachten betekent wakker worden in een prachtige, historische setting zonder massatoerisme. Valletta is slechts een bootrit verwijderd en met een kort auto- of busrit ben je ook zo op andere mooie plekken in Malta! Je vindt hier bovendien ontzettend mooie, maar goed geprijsde accommodaties, zoals Palazzino Birgu B&B in Birgu, Cugo Gran Macina Grand Harbour in Senglea en Nelli’s B&B in Cospicua. Je leest er meer over in onze overnachten in de Three Cities gids.
Wat zijn de Three Cities?
De Three Cities zijn de historische steden Vittoriosa (Birgu), Senglea (Isla) en Cospicua (Bormla). Ze liggen aan de oostkant van de Grand Harbour, recht tegenover Valletta. Samen vormen ze een van de oudste en meest authentieke gebieden van Malta. Hier wandel je door smalle straatjes vol geschiedenis, langs imposante vestingmuren en sfeervolle jachthavens. Maar waarom worden deze drie steden eigenlijk als één geheel gezien?
Schiereilanden in de Grand Harbour
De locatie van de Three Cities is geen toeval. De schiereilanden in de Grand Harbour boden eeuwenlang de perfecte plek voor handel, scheepvaart en verdediging. Toen de Orde van Sint-Jan (de Maltezer Ridders) in 1530 op Malta aankwam, vestigden ze zich meteen in Birgu, dat toen al een belangrijke havenstad was. Ze bouwden hier Fort St. Angelo, versterkten de stadsmuren en maakten er hun eerste hoofdstad van.
Later groeiden ook de omliggende gebieden. Senglea kreeg stevige vestingwerken en werd een zelfstandig stadje, terwijl Cospicua diende als extra buffer tegen aanvallen. De strategische ligging van deze drie steden maakte ze samen bijna onneembaar, wat tijdens de Grote Belegering van 1565 goed van pas kwam. De Ottomaanse troepen probeerden wekenlang de steden te veroveren, maar slaagden er niet in de verdediging te breken.
Sanen één groot fort
Hoewel Birgu, Senglea en Cospicua officieel aparte steden zijn, worden ze al eeuwenlang samen de Three Cities genoemd. Ze liggen pal naast elkaar, hebben een gezamenlijke geschiedenis en zijn door hun verdedigingswerken letterlijk met elkaar verbonden.
Door de eeuwen heen groeiden Birgu, Senglea en Cospicua steeds meer naar elkaar toe. Dit kwam door bijvoorbeeld de gezamenlijke verdediging. Ze deelden stadsmuren, forten en bastions, waardoor ze als één grote vesting functioneerden. Ook op het gebied van economie en scheepvaart gingen ze gelijk met elkaar op. De Grand Harbour was het kloppende hart van de scheepvaart en handel, waar de drie steden samen van profiteerden. Daarmee waren de drie steden gezamenlijk het culturele hart van Malta. De ridders bouwden hier hun eerste paleizen en kerken, en later vestigden ook de Britten belangrijke marinebases in de Three Cities.
Vandaag de dag vormen de Three Cities een van de meest authentieke plekken op Malta. Hier ervaar je het échte Malta, zonder de drukte van Valletta. Dwaal door de oude straatjes, ontdek eeuwenoude forten en geniet van het uitzicht over de Grand Harbour. Een bezoek aan deze historische steden is een reis terug in de tijd!
Wat te doen in de Three Cities?
De Three Cities zitten vol indrukwekkende forten, kerken en musea. Je kunt hier Fort St. Angelo verkennen, het Inquisitor’s Palace bezoeken of een kijkje nemen in de Senglea Basilica. Maar eerlijk? Dat is wat ons betreft niet waarom je hiernaartoe komt. De magie van de Three Cities zit ‘m niet in één bezienswaardigheid, maar in de sfeer van het geheel.
Dit is een plek waar je moet ronddwalen. Begin bijvoorbeeld bij de Birgu Waterfront en loop langs de kust langs de Three Cities, terwijl je je vergaapt aan de luxe jachten en traditionele Maltese vissersbootjes. Vanaf hier kijk je uit over de Grand Harbour, met Valletta in de verte. Loop vervolgens verder de stadskernen in, door oude stadspoorten en langs steegjes waar de tijd lijkt stil te staan.
De Three Cities voelen als het echte Malta. Smalle straatjes met oude stenen huizen, kleurrijke balkonnetjes en houten voordeuren. Het straatbeeld is intiem, charmant en heerlijk ongehaast. Geen massa’s toeristen, maar een rustige, authentieke sfeer.
Wil je een écht mooi uitzicht? Wandel dan naar de Gardjola Gardens in Senglea. Vanaf hier heb je een panoramisch zicht op de Grand Harbour en Valletta. Neem even de tijd, ga op een bankje zitten en geniet. Dit is Malta op z’n best. Eenzelfde mooi zicht heb je vanaf de rotsplaten aan de voet van de Fort Sint-Angelo.
Sluit je wandeling af op een terras aan het water, met een koud drankje en een pastizzi (dé lokale hartige snack van bladerdeeg met ricotta of erwtenpasta). Laat de sfeer op je inwerken, kijk naar de voorbijvarende bootjes en besef: de Three Cities zijn geen plek om bezienswaardigheden af te vinken, maar om gewoon te beleven.
De bezienswaardigheden van de Three Cities
#1 Fort St. Angelo
Fort St. Angelo is het onbetwiste icoon van de Three Cities. Dit gigantische fort ligt op de punt van Birgu en torent uit boven de Grand Harbour. Hier werd Malta’s geschiedenis letterlijk geschreven.
In de middeleeuwen stond hier al een kasteel, maar in de zestiende eeuw namen de ridders van de Orde van Sint-Jan het over. Ze versterkten het fort en maakten het hun militaire hoofdkwartier. Tijdens het Grote Beleg van 1565 hield Fort St. Angelo stand tegen een wekenlange aanval van het Ottomaanse Rijk. Zonder dit fort was Malta toen waarschijnlijk in Turkse handen gevallen.
Tegenwoordig kun je rondlopen door het fort en de dikke kalkstenen muren bewonderen. Vanaf de hoogste punten heb je een waanzinnig uitzicht over de Grand Harbour en Valletta. In het fort vind je ondergrondse tunnels, oude kanonnen en een kleine kapel. Fort St. Angelo is dagelijks geopend; toegang is betaald.
Tip: neem het pad naast de entree van het fort langs de monumentale muren. Je wandelt dan naar een mooi uitzichtpunt van rotsplaten aan het water en het prachtig zicht op Valletta een voorbij varende schepen en ferry’s.
#2 Gardjola Gardens
Boven op de landtong van Senglea, uitkijkend over de Grand Harbour, liggen de Gardjola Gardens. Dit zijn misschien wel de mooiste tuinen van Malta. In 1551 werden ze aangelegd in opdracht van Grootmeester Claude de la Sengle, zodat de ridders een rustige plek hadden om even te ontsnappen aan het militaire leven.
Het meest opvallende deel van de tuinen is de wachttoren op het puntje, de ‘gardjola’. Op deze toren staan symbolen als een oog en een oor – een herinnering aan de wachters die hier dag en nacht de horizon afspeurden naar vijanden. Vanaf hier heb je een panoramisch uitzicht op Valletta, de Grand Harbour en de forten van de Three Cities. Het is een perfecte plek voor een korte stop tijdens je wandeling. Neem even plaats op een bankje en geniet van het uitzicht met het geluid van de klaterend fontein op de achtergrond. De Gardjola Gardens zijn gratis toegankelijk en het hele jaar door te bezoeken.
#3 Birgu Waterfront
De Birgu Waterfront is de perfecte mix van oud en nieuw. Aan de ene kant staan eeuwenoude gebouwen die ooit werden gebruikt door de ridders van de Orde van Sint-Jan. Aan de andere kant dobberen luxe jachten en traditionele Maltese vissersboten in de haven. Deze boulevard langs het water is de ideale plek voor een leuke wandeling.
Langs de kade zitten verschillende restaurants en cafés, waar je kunt neerploffen met een koffie of een glas lokale wijn. Vooral ’s avonds is het hier gezellig. De historische gebouwen worden mooi verlicht en de reflectie van de lampjes in het water maakt het sfeervol. Dit is dé plek om je dag in de Three Cities af te sluiten.
Wil je iets bijzonders? Maak vanaf hier een tochtje met een traditionele ‘dgħajsa’, een Maltese gondel die je naar Valletta of langs de haven brengt.
#4 De traditionele straatjes en architectuur
De Three Cities voelen als een tijdmachine. Zodra je de oude stadspoorten doorgaat, wandel je een wereld binnen waar de tijd lijkt stil te staan. De straten zijn smal en kronkelig, geplaveid met eeuwenoude stenen die al duizenden voetstappen hebben doorstaan. Aan weerszijden rijzen hoge zandstenen huizen op, met kleurrijke houten balkons – de typisch Maltese gallarija – die boven de smalle straatjes hangen.
Hier geen drukke winkelstraten of grote pleinen, maar verborgen steegjes waar locals een praatje maken voor hun deur en de was boven de straat wappert in de warme zeebries. Op de kleine pleinen staan eeuwenoude fonteinen en kapelletjes. De charme zit in de details: versleten trappetjes, bijzonder gevormde deurkloppers vaak in de vorm van vissen, schilderachtige doorkijkjes en balkons vol bloempotten.
De beste manier om de Three Cities te ervaren? Gewoon ronddwalen. Laat je leiden door de kronkelende straatjes, ontdek verborgen hofjes en geniet van de authentieke sfeer die je nergens anders op Malta zo sterk voelt.
#5 Senglea Basilica
Midden in Senglea staat de Basiliek van de Geboorte van Maria, beter bekend als de Senglea Basilica. Dit is niet zomaar een kerk, maar een plek die diepe betekenis heeft voor de inwoners van Senglea. De basiliek werd in 1580 gebouwd als dankbetuiging voor de overwinning op de Ottomanen tijdens het Grote Beleg van 1565. In de Tweede Wereldoorlog werd de kerk bijna volledig verwoest door bombardementen, maar de inwoners bouwden haar eigenhandig weer op.
Binnenin is de basiliek een spektakel van barokke pracht. Het hoogtepunt is het houten Mariabeeld uit 1618, Il-Bambina, dat in 1921 officieel werd gekroond. Dit beeld is heilig voor de inwoners en wordt elk jaar op 8 september in een grote processie door de straten gedragen. De zeven klokken van de basiliek galmen door Senglea, een geluid dat al eeuwenlang de dagelijkse ritmes van de stad bepaalt.
#6 Fortificaties en stadsmuren
De Three Cities zijn letterlijk gebouwd als forten. Al in de middeleeuwen lagen hier verdedigingswerken, maar het waren de ridders van de Orde van Sint-Jan die de steden in de zestiende en zeventiende eeuw veranderden in een bijna onneembare vesting.
De Cottonera Lines, gebouwd in de zeventiende eeuw, vormen de buitenste verdedigingsring en omringen alle drie de steden. Hierbinnen liggen nog meer versterkingen, zoals de imposante Santa Margherita Lines, die Cospicua extra bescherming gaven.
De toegangspoorten van de Three Cities zijn indrukwekkend. De Couvre Porte Gate in Birgu is een perfect voorbeeld van de barokke militaire architectuur, ontworpen door de Franse ingenieur Charles François de Mondion. De Advanced Gate en de Notre Dame Gate zijn andere belangrijke toegangspunten, elk met hun eigen geschiedenis en architectonische details.
Vanuit Senglea en Birgu heb je bovendien een geweldig uitzicht op de enorme vestingmuren van Valletta, die na de Grote Belegering van 1565 werden gebouwd. De Three Cities zijn een paradijs voor liefhebbers van militaire geschiedenis, maar ook als je gewoon wilt genieten van een wandeling langs imposante stadsmuren en oude bastions, zijn deze versterkingen een absolute aanrader.
#7 Inquisitor’s Palace
Het Inquisitor’s Palace in Birgu is een van de weinige overgebleven inquisitiepaleizen in Europa. Dit indrukwekkende gebouw, dat in de zestiende eeuw werd gebouwd, was bijna tweehonderd jaar lang het centrum van religieuze rechtspraak op Malta. Hier werden ketters, heksen en andere “overtreders van het geloof” ondervraagd en berecht. De inquisitie in Malta was minder bloederig dan in andere landen, maar gevangenschap in dit paleis was allesbehalve een pretje.
Tegenwoordig is het paleis een museum en kun je door de kille stenen gangen lopen waar gevangenen ooit wachtten op hun vonnis. De oude rechtszaal, de kerkers en de verblijven van de inquisitor zijn grotendeels intact gebleven. In de tentoonstellingen zie je originele documenten, martelwerktuigen en religieuze kunst die een beeld geven van hoe de inquisitie op Malta functioneerde.
#8 De kerken van de Three Cities
De Three Cities zitten vol historische kerken, elk met hun eigen verhaal en bijzondere details. De belangrijkste is zonder twijfel de Sint-Laurentiuskerk in Birgu. Deze kerk werd in de zestiende eeuw gebouwd als de eerste conventskerk van de Orde van Sint-Jan. De ridders baden hier voordat ze ten strijde trokken en het interieur is nog steeds uitbundig versierd met marmeren altaren en indrukwekkende schilderijen.
In Cospicua vind je de Kerk van de Onbevlekte Ontvangenis, een enorm barokgebouw uit de achttiende eeuw. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk grotendeels verwoest, maar gelukkig bleef het beroemde beeld van de Maagd Maria ongeschonden – iets wat veel Maltezers als een wonder zagen. Ook Senglea heeft een bijzondere kerk: de Basiliek van de Geboorte van Maria, waar het heilige beeld Il-Bambina wordt bewaard. Dit houten Mariabeeld wordt elk jaar tijdens een grote processie door de straten gedragen.
#9 Maritiem Museum
Malta en scheepvaart zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, en nergens zie je dat beter dan in het Malta Maritime Museum in Birgu. Dit museum, gevestigd in een oude Britse marinebakkerij aan de waterkant, laat zien hoe Malta’s maritieme geschiedenis zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld.
Buiten staan er indrukwekkende kanonnen langs de waterkant. Binnen vind je alles van oude scheepsmodellen en navigatie-instrumenten tot kanonnen en uniformen van zowel de ridders als de Britse marine. Het museum heeft zelfs het grootste anker van de Romeinse tijd dat ooit in de Middellandse Zee is gevonden. Een van de pronkstukken is een 250 jaar oude galaj, ooit eigendom van een grootmeester van de Orde van Sint-Jan.
Voor liefhebbers van scheepvaart en geschiedenis is dit een absolute must-visit. Maar ook als je gewoon een beter beeld wilt krijgen van Malta’s rol als zeevarende natie, is het een interessante en leerzame stop in Birgu.
#10 Esplora Interactive Science Centre
Officieel ligt het Esplora Interactive Science Centre net buiten de Three Cities, maar het is zo’n leuke plek dat we het niet kunnen overslaan. Dit moderne wetenschapsmuseum is perfect voor gezinnen met kinderen, maar eigenlijk stiekem net zo leuk voor volwassenen.
Verwacht hier geen stoffige vitrines, maar interactieve tentoonstellingen waar je zelf proefjes kunt doen en technologie kunt ontdekken. Van een enorme Tesla-coil tot een virtual reality-ruimte en een planetarium, Esplora maakt wetenschap leuk en begrijpelijk. Kinderen leren hier van alles over natuurkunde, biologie, het menselijk lichaam en het universum – allemaal op een speelse manier.
Het museum ligt in Kalkara, op loopafstand van de Three Cities. Heb je een paar uur over of is het een regenachtige dag, dan is dit een van de leukste uitstapjes in de buurt in Malta voor kinderen.
