Estremoz en Vila Viçosa, bezoek de marmerdorpen van Portugal

In het noordoosten van de Alentejo-regio in Portugal wordt al eeuwenlang het mooiste marmer gewonnen. Met als resultaat dat de lokale dorpen haast volledig uit marmer bestaan! Van stoepranden en complete pleinen tot zebrapaden en paleizen, overal zie je hier marmer van de hoogste kwaliteit. Bezoek de marmerdorpen Estremoz, Borba en Vila Viçosa en laat je betoveren door deze pittoreske stadjes met marmer op iedere straathoek.

Waar vind je de marmerdorpen van Portugal?

Estremoz, Borba en Vila Viçosa liggen in de regio de Alentejo, dus in het zuiden van Portugal boven de Algarve. Ze liggen in het oosten van de Alentejo, richting de Spaanse grens. Het gebied wordt ook wel de ‘Zona dos Mármores’ genoemd vanwege de tientallen marmergroeven.

Mocht je denken dat dit ver uit de route ligt tijdens je rondreis door Portugal, dan is het goed te weten dat dit erg meevalt. Niet alleen omdat we je sowieso aanraden de Alentjo mee te nemen in je reisroute, maar ook omdat andere hoogtepunten van Portugal niet ver weg liggen. De hoofdstad van de Alentejo is de prachtige, historische stad Évora. Deze stad is een van de hoogtepunten van Portugal en wordt op veel reisroutes meegenomen.

Vanaf Évora is het ongeveer 35 minuten rijden naar de marmerdorpen. Er zijn ook snelle busverbindingen vanuit Évora met Estremoz en vanaf Estremoz naar Vila Viçosa.

Het marmer van de Alentejo

In de noordoostelijke hoek van de Alentejo wordt al eeuwenlang het mooiste marmer in allerlei kleuren gewonnen. Het wordt ook wel de ‘Zona dos Mármores’ genoemd. Voor de stadjes in deze regio is marmer dus al sinds jaar en dag het belangrijkste exportproduct. En als er zo ontzettend veel marmer voor handen is, dan is dat natuurlijk ook het makkelijkste en goedkoopste bouwmateriaal voor de locals zelf. Het resultaat zijn drie bijzondere marmerdorpen.

De belangrijkste dorpen in deze marmerregio – Estremoz, Borba en Vila Viçosa – hebben het marmer voor werkelijk alles gebruikt. Van deuromlijstingen en raamkozijnen tot complete paleizen en pleinen. We hebben ons laten vertellen dat de locals het witte marmer zelfs vermaalden tot een verf om hun huizen mee te witten. Dat was voor de bewoners van deze regio goedkoper en makkelijker dan witte verf maken.

Nog altijd zijn stoepranden, fonteinen, trappen en zelfs zebrapaden gemaakt van de kostbare steensoort, waar ze hier zo veel van hebben. Rondom de dorpen vind je ook bizarre bergen marmerblokken. De steensoort wordt hier nog altijd gewonnen en op deze plekken zie je daarvan het torenhoge resultaat. Portugal is met deze marmerwinning de op een na grootste marmerexporteur ter wereld – Italië staat op nummer één – en het overgrote deel daarvan komt van rondom Estremoz. Als je verder door Portugal reist, zal je het marmer van Estremoz nog vaker tegenkomen. Bijvoorbeeld het klooster van Alcobaça, de toren van Belem in Lissabon en het klooster van Batalha zijn van Estremoz-marmer gemaakt.

Estremoz heeft de bekendste marmergroeve. Het ‘marmer van Estremoz’ kom je in heel Europa tegen. Vila Viçosa wordt geroemd als het mooiste marmerdorp vanwege het enorme marmeren paleis dat je hier kan bezoeken. Borba is een stuk minder interessant en kan je wat ons betreft overslaan of alleen heel kort bezoeken.

Estremoz

Marmerhotspot Estremoz is dé plek voor marmer van hoge kwaliteit en wordt hier zelfs gebruikt als straatstenen. Zoals veel historische steden in Portugal, heeft Estremoz een eeuwenoude stadsmuur rondom het oude centrum. Het stadje bestaat uit een hoger en een lager deel. Wij vonden vooral het hogere deel met de Middeleeuwse stad mooi om te bezoeken.

Het Middeleeuwse deel van Estremoz wordt omringd door historische stadsmuren en stadswallen. Je hebt hier fenomenale uitzichten over het landschap van de Alentejo met groene heuvels en olijfbomen. Maar ook de mooiste gebouwen van Estremoz staan in de bovenstad. Je kan met je (huur)auto over een brug en door een smalle, eeuwenoude stadspoort Porta de Évora de oude bovenstad binnenrijden en door de nauwe straatjes tot aan het historische kasteel rijden. Vanuit het lager gelegen deel van de stad kan je ook omhoog wandelen door een doolhof van smalle straten.

Het witte kasteel werd ooit in de dertiende eeuw door de Portugese koning voor zijn vrouw Isabel van Aragon gebouwd en de hoge toren Torre das Tres Coroas is nog altijd een van de meest kenmerkende gebouwen voor de stad. Het is nu een hotel, Poussada de Rainha Santa Isabel, maar je kan delen ervan vrij bezoeken. De toren kan je gratis beklimmen, ook zonder in het hotel te overnachten.

In het lager gelegen deel vind je het grootste plein van de stad, het Rossio Marquês de Pombal-plein, en wandel je door marmeren straatjes met sinaasappelbomen. In souvenirwinkels zie je natuurlijk veel marmer, maar ook opvallend zijn de Bonecos de Estremoz. Deze aardewerken poppetjes zijn onlosmakelijk aan deze stad verbonden en worden hier al sinds de zeventiende eeuw gemaakt. Het Palácio dos Marqueses da Praia e Monforte is een (gratis) bezoekje waard. Er zijn wisselende kunsttentoonstellingen, maar het is vooral leuk om door de marmeren gangen te lopen en de historische plafondschilderingen te bewonderen.

Tip: vanuit Estremoz kan je ook marmergroeven bezoeken, waardoor je nog meer leert over het Portugese marmer uit de Alentejo.

Overnachten in Estremoz doe je natuurlijk het liefst in het prachtige Pousada de Rainha Santa Isabel in het oude koninklijk paleis van marmer. Er zijn verder ook niet veel goede hotels in de stad zelf te vinden. Overigens kan je Estremoz ook vanuit Évora bezoeken, dus een overnachting is niet essentieel.

Vila Viçosa

Wij vonden Estremoz het mooiste marmerdorp vanwege het prachtige koninklijk paleis en indrukwekkende uitzichten, maar over het algemeen wordt juist Vila Viçosa geroemd als het mooiste marmerstadje uit de regio. Het stadje was ooit de koninklijke zetel van de Portugese koningen en dat heeft nogal wat prachtige sporen nagelaten.

Vila Viçosa heeft maar liefst twee vorstelijke residenties: een kasteel en paleis. Het kasteel wordt omringd door oude muren, waarbinnen een oud stadje te vinden is. Inclusief een monumentale kerk waar je echt even een kijkje moet nemen voor de blauwwitte azulejos waarmee de binnenmuren bedekt zijn. Je kan je (huur)auto door de oude kasteelpoort tot aan de kerk rijden, waar je kan parkeren, maar dan moet je niet bang zijn om door heel nauwe, Middeleeuwse straatjes te rijden.

Maar hét hoogtepunt van Vila Viçosa is natuurlijk het enorme Praça da Républica-plein met het Paço Ducal-paleis, allebei gemaakt van marmer. Vanaf het kasteel loop je hier in een paar minuten heen over de marmeren stoepen en langs de sinaasappelbomen die het plaatsje zo kenmerken. De hertogen van Bragança bouwden het marmerpaleis in de zestiende eeuw, nog voordat zij de Portugese troon in handen kregen en eeuwenlang over Portugal heersten. Een bezoek aan het marmerpaleis geeft je een inzicht in de Portugese koninklijke geschiedenis, maar laat je vooral ook de pracht en praal van die tijd zien. Bijzonder zijn de panelen met blauwwitte azulejos en het oorspronkelijke interieur en de fresco’s van het paleis.

Als je een overnachtingsplaats in Vila Viçosa zoekt, raden we je het Pousada Conventi Vila Viçosa aan. Het is gevestigd in een oud koninklijk klooster en ligt naast het Paço Ducal.

Tip: boek een tour om ook de steengroeve en een ambachtelijke werkplaats te bezoeken.