Tot twee keer toe bezochten wij Meknès in Marokko, maar beide keren waren we toch wat teleurgesteld in deze veel geprezen bestemming. Meknès wordt geroemd als een van de majestueuze Koningssteden van Marokko, maar de bezienswaardigheden vallen wat tegen en de stad zelf is niet echt mooi te noemen. Dat neemt niet weg dat Meknès ook zeker zijn charme heeft, een meer authentieke ervaring biedt en daarmee toch aardig kan zijn om te bezoeken.
In deze blog delen wij onze ongefilterde mening over Meknès, zodat je daarmee zelf een afweging kan maken. Maar zoals de titel van dit blogartikel al aangeeft: persoonlijk zouden we je aanraden om Meknès niet in je reisroute voor Marokko op te nemen.
Waar ligt Meknès in Marokko?
Meknès ligt in het noord-centrale deel van Marokko, en maakt deel uit van de regio Fès-Meknès. Het dichtstbijzijnde internationale vliegveld is Fès-Saïss Airport in Fez, dat ongeveer 60 kilometer van Meknès verwijderd ligt.
In de nabijheid vind je bestemmingen zoals de historische stad Fez, het idyllische Ifrane, en de oude Romeinse ruïnes van Volubilis. Dankzij de uitstekende treinverbindingen is Meknès eenvoudig te bereiken vanuit grote steden zoals Casablanca, Rabat, en Marrakech, waardoor het een gemakkelijk te integreren stop is op elke Marokkaanse reisroute.
Meknès als een van de vier Koningssteden
Meknès heeft een bijzondere status als een van de vier Koningssteden van Marokko – naast Fez, Rabat en Marrakech. Dit zijn namelijk de vier steden die ooit door een koning zijn aangewezen als zijn hoofdstad. De geschiedenis van de stad is daardoor nauw verbonden met de heerschappij van Sultan Moulay Ismaïl (1672–1727). Hij wees Meknès aan als zijn Koningstad en wat tot dat moment een onbeduidend stadje in Marokko was, groeide uit tot de nieuwe hoofdstad.
Als Koningsstad diende Meknès als politiek en administratief centrum van het land, maar ook als residentie van de sultan. Daar hoort een groots paleis bij en dat was dan ook precies wat Sultan Moulay Ismaïl voor ogen had. Hij begon een bouwproject dat zo megalomaan was dat het niet tijdens de 55 jaar van zijn heerschappij kon worden voltooid. Van een gigantisch paleiscomplex tot uitgebreide verdedigingswerken tot monumentale poorten, Meknes onderging een grote transformatie.
Na de dood van de Sultan verviel Marokko in chaos door een strijd tussen zijn zoons om de macht. Dat deed Meknès ook ging goed. De stad verloro zijn status als hoofdstad, werd verwaardloosd en raakte vervallen. De aardbeving van Lissabon van 1755 bracht de genadeklap toe en een groot deel van de stad lag vervolgens in puin. De lokale bevolking nam de ruïnes van het paleiscomplex over en bouwde huisjes tegen de oude paleismuren, waarmee het onderdeel werd van de normale woonwijken.
Desalniettemin zijn die rol van Meknès als Koningsstad en de koninklijke restanten van die gouden eeuw de belangrijkste trekker van bezoekers. Het oude paleiscomplex met al haar poorten, muren en ruïnes staat tegenwoordig op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Overnachten in Meknès
Voor een bijzondere overnachting in Meknes moet je natuurlijk bij een authentieke riad zijn! De oude Koningsstad heeft zowel in haar medina als bij de oude koninklijke monumenten een aantal prachtige riads te bieden. Ze hebben vaak een rustige binnenplaats en soms zelfs een mooi dakterras of zwembad om even te ontsnappen uit de drukke medina.
#1 Riad El Ma biedt een prachtige, authentieke riad – misschien wel de mooiste in Meknes. Denk aan een mooie binnentuin, Marokkaanse details, een zonneterras, een seizoensgebonden buitenzwembad en een heerlijk restaurant.
#2 Riad Le Petit Ksar biedt een prachtige slaapplek aan de rand van het centrale plein van Meknes. Het letterlijke hoogtepunt van deze sfeervolle riad is het dakterras met uitzicht over de stad.
#3 Riad Yacout wordt door hotelgasten omschreven als een oase van rust in het drukke Meknes. Het monumentale pand dateert uit 1830. De riad beschikt over een patio met een vijver, een traditionele hamman, een restaurant en een solarium op het terras. Het terras kijkt uit over de oude stadsmuren.
#4 Dar Meknes Tresor is een van de best gewaardeerde accommodaties in Meknes. In de enthousiaste reviews prijzen gasten de mooie, Marokkaanse sfeer, het geweldige dakterras met uitzicht over de stad en mooie ligging in de medina.
De 10 bekendste bezienswaardigheden van Meknès
#1 Place El Hedim
Het hart van Meknès is Place El Hedim, of Lahdim Square, wat ook wel de kleinere versie wordt genoemd van het beroemde plein van Marrakech. Net als de tegenhanger in Marrakech komt deze plek ’s avonds echt tot leven. Dit plein, dat ooit door Moulay Ismail is vrijgemaakt zodat iedereen Bab El Mansour kon bewonderen, is het sociale middelpunt van de medina en leeft op bij nacht.
Het is een verzamelplek voor families die genieten van de sfeer, kinderen die rondracen in speelgoedauto’s en helaas ook dierenacts met bijvoorbeeld struisvogels. Voor wie de drukte te veel wordt maar wel de sfeer van het plein in zich op wilt nemen, bieden de dakterrassen rondom het plein een perfecte uitvlucht. Je zit dan wel in de levendigheid, maar niet middenin de chaos.
De markthal naast het plein heeft z’n charmes met kraampjes vol kruiden en olijven, maar de slagershoek is voor ons als vegetariër minder aantrekkelijk. Bij ons tweede bezoek aan de stad was het plein helaas gesloten voor renovatie, wat erg jammer was.
#2 Bab Mansour
De oude stad Meknès wordt omringd door ongeveer 2,5 kilometer aan prachtige stadsmuren, met als kroonjuweel Bab Mansour. Deze poort, aan de rand van Place El Hedim, is een historisch meesterwerk. Gebouwd op bevel van Sultan Moulay Ismail, weerspiegelt Bab Mansour de grootsheid van zijn tijd met schitterende zellij-tegels en majestueuze inscripties. Het verhaal gaat dat de naamgever, architect Mansour Laalej, voor zijn talent bijna ter dood werd gebracht – zo imponerend was zijn werk.
Bij ons tweede bezoek troffen we helaas een afgesloten poort, verborgen achter een groot doek vanwege renovatiewerken. Toch maakt de herinnering aan onze eerste kennismaking met Bab Mansour dat we deze bezienswaardigheid van Meknes absoluut en zonder twijfel in deze blog willen opnemen. Het is een van de mooiste stukjes architectuur in de stad.
#3 Mausoleum van Moulay Ismail
Ons bezoek aan het Mausoleum van Moulay Ismail was voor ons een hoogtepunt in Meknès. De eerste keer stonden we voor een dichte deur vanwege renovatiewerkzaamheden, maar bij onze tweede trip konden we het gerenoveerde mausoleum in volle glorie bewonderen. Voorheen mochten niet-moslims niet verder dan de binnenplaatsen, zo hadden we gelezen. Maar wij hadden het geluk dat we na de renovatie vrijwel overal mochten komen.
Moulay Ismail, de machtige sultan die Meknès zijn keizerlijke flair gaf, ligt hier begraven. Zijn rustplaats is een staaltje van prachtige islamitische kunst, met prachtige deuren, mozaieken, houtsnijwerk en meer. Je ziet de typisch architectuur waar Marokko om bekend staat. De toegang is bovendien gratis, dus deze bezienswaardigheid moet sowieso op je must-visitlijstje.
#4 De medina van Meknès
Eerlijk gezegd viel de medina van Meknès ons wat tegen, vooral als je het vergelijkt met de medina’s in Fez of Marrakech. Het is er net zo kronkelig en smal, maar mist de charme en bezienswaardigheden die je op andere plekken wel vindt.
De winkeltjes verkopen voornamelijk alledaagse spullen zoals schoenen en huishoudelijke artikelen. De grote hoeveelheid prullaria, troep en plastic geeft het authentieke, maar minder pittoreske aanblik. Wij hebben ons erover verbaasd hoeveel winkels er precies hetzelfde aanbod konden verkopen.
De medina is een doolhof zoals je dat kent van de meer fotogenieke medina’s in andere steden. Met tussen alle winkels hier en daar een mooie deur of fontein verstopt die hint naar een moskee. De authentieke ervaring en het doolhofgevoel maken het zeker de moeite waard om te verkennen, maar het gebrek aan diversiteit en de soms wat vervallen staat van de medina konden ons hart niet echt veroveren. Desondanks is het een fascinerende duik in het dagelijks leven van Meknès, die je niet mag missen.
In de avond is de medina overigens op z’n meest chaotisch en druk. Maar ga vooral niet in de ochtend voor de rust, want dan zijn de straten juist uitgestorven. Wij vonden de souks en medina begin van de middag het fijnst om te bezoeken.
#5 Dar Jamai Museum
Het Dar Jamai Museum heeft een grote verzameling van keramiek, sieraden, textiel en vooral muziekinstrumenten. Maar wat echt de show steelt, zijn de Andalusische tuin en de prachtige architectuur. Eigenlijk bezoek je dit museum vooral vanwege het mooie museumgebouw zelf.
Het gebouw was oorspronkelijk het thuis van de invloedrijke familie Jamaï. Na het overlijden van Sultan Moulay Al Hassan I viel de familie Jamaï uit de gratie en verloor het al haar bezittingen. Het paleis wisselde een aantal keer van eigenaar tot het uiteindelijk een museum werd. Al sinds 1920 is het gebouw geopend voor publiek.
Hoewel de tentoonstellingen mooi zijn opgezet – en onze peuter de authentieke muziek(filmpjes) zeker kon waarderen – raden wij je dit museum aan vanwege de architectuur. Kleurrijke mozaieken, uitgebreid houtsnijwerk en prachtige bogen maken het museum een plek om je ogen uit te kijken. De tentoonstelling is niet oninteressant en kijk daar ook zeker goed naar. Maar we garanderen je dat het vooral de bogen, versieringen, plafonds, houtsnijwerk en tegels zijn die je blik zullen trekken.
#6 Bou Inania Madrasa
Vrijwel iedere bestemming in Marokko heeft een madrasa, een oude koranschool, en zo ook Meknès. Direct tegenover de Grande Mosquée vind je de Bou Inania Madrasa, de kleinere tegenhanger van die in Fez. Ook deze madrasa staat bekend om de mooie architectuur en is daarmee een van de mooiere bezienswaardigheden in Meknès.
Deze koranschool uit 1358 is een toonbeeld van de verfijnde Merinid-architectuur, minder uitbundig dan de versie in Fez, maar ook zeker erg mooi. De klassieke zellige tegels, het delicate stucwerk en de cederhouten plafonds zijn erg fotogeniek. Erg leuk is hoe je hier ook de studentenkamers kan bezoeken, waardoor je een beter beeld krijgt van hoe het er ooit aan toeging in deze koranschool.
#7 Habs Qara-gevangenis
De Habs Qara-gevangenis is een onderaards labyrint onder Meknès, al klinkt dat interessanter dan wij deze bezienswaardigheid daadwerkelijk vinden. Het is een reeks ondergrondse kamers die in de achttiende eeuw zijn gebouwd door Sultan Moulay Ismail. Hoewel het meestal een gevangenis wordt genoemd, was het waarschijnlijk in werkelijkheid vooral een opslagplaats.
De ondergrondse, gewelfde gangen zijn zeker aardig om te zien, maar wat ons betreft geen must-visit in Meknes. Het bezoek stelt niet bijzonder veel voor en er is weinig informatie over het gebouw en de functie. Daarmee is het z’n – voor Marokkaanse begrippen – forse entreeprijs niet echt waard. Wat ons betreft kan je deze bezienswaardigheid overslaan.
#8 Heri es-Souani (Koninklijke Stallen) en Agdal Basin
De Heri es-Souani, of Koninklijke Stallen, samen met het Agdal Basin, waren onderdeel van Sultan Moulay Ismail’s ambitieuze bouwprojecten in Meknès. De stallen zouden bedoeld zijn geweest voor 12.000 paarden en het bassin was een ingenieus irrigatiesysteem. Althans, dat zeggen de verhalen. In werkelijkheid waren de zogenaamde ‘Koninklijke Stallen’ waarschijnlijk de graanopslag, maar dat klinkt natuurlijk minder interessant.
In het algemeen klinkt deze bezienswaardigheid ook indrukwekkender dan het daadwerkelijk is, want het is vooral een ruïne. Het paleizencomplex van de sultan is grotendeels zijn verwoest tijdens de aardbeving van Lissabon in 1755. Alleen dit deel van de stallen zou bewaard zijn gebleven. Een bezoek stelt niet heel erg veel voor en er is ook weinig informatie over de bouwprojecten van de sultan. Daarmee vinden wij de Koninklijke Stallen de entree niet echt waard.
#9 Moulay Idriss
Moulay Idriss is een onder moslims beroemd pelgrimsoord in Marokko, gelegen vlakbij Meknes. Het is de voormalige thuisstad van Moulay Idriss, een achterkleinzoon van de profeet Mohammed en de stichter van Marokko. Het dorp ligt genesteld op twee heuveltoppen, dus een van de must-do’s is een klim naar het viewpoint voor een mooi uitzicht over het plaatsje.
Deze heilige stad was lang ontoegankelijk voor niet-moslims, een beleid dat pas in 1916 versoepeld werd. Je mag de tombe en moskee als niet-moslim nog altijd niet bezoeken, maar je kan wel het stadje zelf bekijken. Heel interessant vonden wij dat zelf niet. Alleen het viewpoint vonden wij wel erg mooi om te zien. Dat maakt Moulay Idriss op zichzelf wat ons betreft geen must-visit, maar het ligt vlakbij Volubilis en de twee vormen samen wel een interessante dagtrip vanuit Meknes.
#10 Volubilis
De archeologische vindplaats Volubilis staat bekend om zijn prachtige, goed bewaarde mozaïekvloeren, maar het is misschien wel de unieke locatie in Marokko die de Romeinse stad Volubilis echt een bezoek waard maakt. Volubilis staat zelfs op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
De eeuwenoude stad bloeide ooit op door rijkdommen van de olijfolieproductie en groeide uit onder Romeinse heerschappij. Maar de helft van het oorspronkelijke Volubilis is opgegraven. De boog, basiliek en tempels zijn allemaal interessant, maar de vloeren van de huizen en paleizen zijn de echte hoogtepunten.
Het Huis van Orpheus was vroeger een paleis en nu trekt de vloer van de eetkamer bezoekers. Het heeft een prachtig mozaïek gewijd aan de mythische figuur Orpheus, die luit speelt omringd door dieren. Ook het Huis van Venus en de woningen daar vlakbij hebben mooie mozaïeken. Tel daarbij een prachtig landschap op en je snapt waarom wij Volubilis een aanrader vinden.
Conclusie: Meknès is geen must-visit
Dus is Meknès de moeite waard om te bezoeken? Nee, wat ons betreft niet.
Onze twee bezoeken aan Meknès lieten ons met gemengde gevoelens achter. Hoewel we zeker enkele charmes ontdekten en er ook wel mooie monumenten zijn, valt Meknès in onze ogen toch in het niet bij steden als Fez, Rabat of Marrakech. Het heeft een authentiek karakter, maar mist de betovering die de andere Koningssteden wel hebben. Ons advies? Als je reistijd beperkt is, kun je Meknès misschien beter overslaan. Heb je echter tijd over, dan is het de moeite waard om zelf te ontdekken wat Meknès je kan bieden.
