Olomouc is zo’n stad die verrassend vaak níet op een eerste Tsjechië-route staat. Toch is het een van de mooiste steden van het land. Het historische centrum barst van de monumenten, sfeervolle pleinen, barokke fonteinen en kerken. Niet voor niets wordt Olomouc regelmatig de kleine broer van Praag genoemd.
Na de hoofdstad is dit zelfs de stad met de meeste historische gebouwen van heel Tsjechië. Denk aan een astronomische klok, een stadhuis met uitkijktoren, een UNESCO-zuil van 35 meter hoog en tientallen kerken en paleizen binnen loopafstand van elkaar.
Ik bezocht Olomouc inmiddels twee keer: eerst tijdens een roadtrip door Tsjechië met mijn man als kersverse ouders van ons eerste kindje, later nog een keer met de trein op een persreis door Tsjechië. In deze blog deel ik de mooiste plekken, praktische tips én mijn favoriete hotspots in de stad.
Waar ligt Olomouc in Tsjechië?
Olomouc ligt in het oosten van Tsjechië, in de regio Moravië. De stad is goed bereikbaar met zowel de auto als de trein. Vanaf Praag is het net geen drie uur rijden, vanuit Brno ben je er in iets meer dan een uur. Ook Wenen en Krakau liggen verrassend dichtbij: beide op zo’n 2,5 uur afstand met de auto of trein.
Ik bezocht Olomouc twee keer: de eerste keer reisden we met de auto, de tweede keer nam ik de trein. Vanaf Praag vertrekt een snelle verbinding die je in een kleine twee uur naar Olomouc brengt. Vanaf daar reisde ik gemakkelijk door naar Brno, ook met de trein.
Vliegen kan via meerdere steden. Het dichtstbijzijnde vliegveld is Ostrava, maar ook Wenen, Brno, Praag en Krakau zijn goede opties. Vanuit al deze steden kun je doorreizen met de trein, bus of huurauto.
Als je met de auto komt, houd dan wel rekening met betaald parkeren in het centrum. Zoek dus bij voorkeur een accommodatie met parkeerplek, of parkeer iets buiten het historische centrum. Daar wandel je zo de stad in.
Overnachten in Olomouc
Olomouc wordt steeds populairder als bestemming, en dat merk je aan het groeiende aanbod van fijne slaapplekken. Of je nu met de auto komt of met de trein reist, er is voor elk type reiziger wel iets passends te vinden.
Tijdens mijn eerste bezoek sliepen we in Hotel Nezvalova Arch, op zo’n 15 minuten lopen van het centrum. Dit hotel ligt in een rustige wijk waar je nog gratis kunt parkeren. De kamers zijn basic maar comfortabel, met een handige kitchenette. Vooral het uitgebreide ontbijt en de gedeelde keuken en lounge zijn een plus.
De tweede keer verbleef ik in het Clarion Congress Hotel, direct naast het treinstation. Perfect als je met de trein reist en je bagage snel kwijt wilt. De kamers zijn modern en ruim, en binnen een paar minuten sta je in het centrum. Om de hoek ligt bovendien Telegraph, een van de leukste plekken in de stad voor koffie, lunch of kunst.
Zoek je een meer informele sfeer? Dan is Long Story Short een aanrader. Dit designhostel ligt vlak bij het centrum en combineert een relaxte vibe met kwaliteit. Je vindt er zowel dorms als privékamers en een goed restaurant, café en bakkerij onder één dak. Tijdens mijn tweede bezoek heb ik hier ook gedineerd en dat was echt fantastisch. Voor iets meer luxe kun je terecht bij Miss Sophie’s.
Doen in Olomouc: 15 tips
#1 Het oude marktplein met de Holy Trinity Column
Het centrale punt van Olomouc waar je niet omheen kan, is het grote marktplein. Het plein wordt in het Tsjechisch ook wel Horní náměstí genoemd, ofwel: het Bovenplein. In het verlengde van het grote plein ligt namelijk nog een smal kleiner plein, Dolní náměstí, waar je ook zeker even heen moet wandelen tijdens je bezoek.
Het plein dateert uit de dertiende eeuw, dus reken op indrukwekkende monumenten en historische gebouwen. Niet te missen is de Drievuldigheidszuil, de Holy Trinity Column of in het Tsjechisch Sloup Nejsvětější Trojice. Dit enorme barokke monument uit de achttiende eeuw is maar liefst 35 meter hoog. Zo gigantisch groot dat er in de zuil een kleine kapel zit. Sinds 2000 staat het rijk versierde bouwwerk op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Vaak zijn dit soort zuilen gebouwd als pestzuil, dus om te vieren dat de pest voorbij is. Dat is bij deze zuil niet het geval. De Drievuldigheidszuil van Olomouc is gebouwd om het geloof te eren, al valt de bouw wel ongeveer gelijk met het einde van de pest. Op het kleinere plein staat overigens wél een traditionele pestzuil.
#2 Het historische centrum
Het oude centrum van Olomouc maakt duidelijk dat dit ooit een stad van grote betekenis in Moravië was. Niet alleen op het grote plein, maar verspreid door de hele oude stad staan fonteinen, beelden en monumentale gebouwen.
De stad heeft zeven barokke fonteinen, met figuren als Neptunus, Hercules en Julius Caesar. De fonteinen liggen allemaal op loopafstand van elkaar en maken een stadswandeling extra leuk. Loop je van het grote plein af, dan kom je vooral in het universiteitskwartier terecht. Hier zie je de klassieke barokstijl terug in de gevels, poorten en binnenplaatsen, al duiken er ook gotische en classicistische elementen op.
#3 Het stadhuis en de astronomische klok
In het hart van het centrale plein van Olomouc staat het indrukwekkende stadhuis. Anders dan in veel steden ligt het niet aan de rand van het plein, maar middenin. Het werd ooit gebouwd als markthal, maar is in de loop van de geschiedenis veranderd in een stadhuis. De toren van het stadhuis is open voor bezoekers, dus voor een mooi uitzicht over het plein en de oude stad moet je hier zijn.
De gevel van het stadhuis heeft een astronomische klok, net als in Praag. Elk uur komen de figuren in beweging, met het meeste spektakel om 12:00 uur. Verwacht hier geen middeleeuwse uitstraling: de klok werd na de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd en in de communistische tijd herbouwd in socialistisch-realistische stijl. In plaats van heiligen zie je arbeiders, boeren en Sovjet-leiders. Ook de jaarkalender toont socialistische feestdagen en naamdagen van arbeidersfiguren.
#4 Villa Primavesi
Een van de mooiste bezienswaardigheden van Olomouc is Villa Primavesi, gelegen vlak bij de St. Michaëlskerk. Het monumentale woonhuis werd in het begin van de twintigste eeuw gebouwd voor de rijke bankiersfamilie Primavesi, die nauwe banden had met de Weense kunstwereld. Het ontwerp is van de hand van de Weense architecten Franz von Krausse en Josef Tölk, en past helemaal binnen de art-nouveaustijl van de tijd waar ik zo van houd.
De gevel, glas-in-loodramen, mozaïeken en typische sierlijke details maken dit een van de beste voorbeelden van Jugendstil in Moravië. Binnen is nog veel van het originele interieur bewaard gebleven, waaronder het indrukwekkende trappenhuis, houtwerk en meubilair. Ooit hingen er ook de nu beroemde portretten van Mäda Primavesi en Eugenia Primavesi, gemaakt door de bekende Jugendstil-schilder Gustav Klimt.
Je kunt de villa op bepaalde dagen bezoeken met een rondleiding. Er is ook een klein café bij de villa, met een fijn terras in de tuin. Zelfs als je geen tour wil doen, is dit een leuke plek om even te stoppen voor koffie en wat lekkers.
#5 Aartsbisschoppelijk Paleis
In de oude stad ligt het Aartsbisschoppelijk Paleis, een indrukwekkend barokgebouw waar al eeuwenlang de aartsbisschop van Olomouc zetelt. Het huidige gebouw komt uit de achttiende eeuw en is een van de belangrijkste religieuze gebouwen in Moravië.
Je kunt het paleis niet vrij doorlopen, maar wel bezoeken met een rondleiding zoals ik ook zelf heb gedaan. Tijdens een tour krijg je toegang tot een aantal uitbundig gedecoreerde zalen met schilderijen, kroonluchters en verguld stucwerk. Je kijkt er echt je ogen uit.
Een leuk detail: volgens een lokaal verhaal had Maria Theresia ooit een conflict met de toenmalige aartsbisschop, en zou ze uit wraak een gebouw precies tegenover zijn ramen hebben laten neerzetten om zijn uitzicht te blokkeren. Of het waar is weet niemand zeker, maar het gebouw stáát er wel, pal voor het paleis.
#6 De musea van Olomouc
Olomouc heeft voor een stad van dit formaat verrassend veel musea, waarvan er twee echt uitspringen: het Aartsbisschoppelijk Museum en het Museum voor Moderne Kunst.
Het Aartsbisschoppelijk Museum ligt naast de Sint-Wenceslauskathedraal en laat de rijke religieuze geschiedenis van Olomouc zien. Je vindt er middeleeuwse altaarstukken, barokkunst, sieraden en objecten die vroeger in kerken en kathedralen werden gebruikt. Persoonlijk vond ik vooral de grote, gouden koets erg bijzonder om te zien.
Het Museum voor Moderne Kunst is totaal anders van sfeer. Dit museum focust op Tsjechische en Europese kunst vanaf de negentiende eeuw tot nu, met zowel vaste collecties als wisselende tentoonstellingen. De buitenkant is misschien wel net zo opvallend als de kunst binnen: aan de gevel hangt namelijk een installatie van kunstenaar David Černý, bekend van zijn werk uit Praag. Zijn werk, “The Thief”, stelt een inbreker voor die langs de gevel naar boven klimt. Het kunstwerk beweegt zelfs af en toe, wat het tot een van de leukste moderne bezienswaardigheden van Olomouc maakt.
Tip: voor een paar euro bezoek je ook de hedendaagse kunstgalerie op de begane grond van de hippe hotspot Telegraph. Zeker de moeite waard!
#7 De kerken van Olomouc
Olomouc is al eeuwenlang een religieus centrum in Moravië, en dat zie je terug in het enorme aantal kerken. Alleen al in de oude stad staan er tientallen. De bekendste is zonder twijfel de Sint-Wenceslauskathedraal, met zijn drie torens die hoog boven de stad uittorenen. De kathedraal maakt onderdeel uit van het voormalige kasteelcomplex en is zowel van buiten als binnen indrukwekkend.
Een andere kerk, mijn persoonlijke favoriet, is de Sint-Michaëlskerk, iets zuidelijker in de stad. Deze kerk stamt oorspronkelijk uit de dertiende eeuw, maar kreeg zijn extravagante, barokke vorm in de zeventiende eeuw. Van binnen is het goud, marmer en fresco’s wat de klok slaat en deze kerk heeft niet een maar zelfs drie koepels.
Vergeet ook de kleinere kerken niet die je tijdens het wandelen vanzelf tegenkomt. De meeste zijn open voor publiek en laten mooi zien hoe sterk de barokke bouwstijl in Olomouc aanwezig is. Zelfs wie niet religieus is, zal hier onder de indruk zijn van de barokke architectuur.
Tip: Bezoek ook de Rode Kerk, een neogotisch gebouw dat onlangs is opgeknapt en nu verbonden is met een moderne glazen aanbouw. In het verbindingsdeel zit een metershoge boekenwand en een hip koffiezaakje waar je zo even binnenloopt.
#8 Straatkunst in Olomouc
Tussen alle kerken en barokke gebouwen door vind je in Olomouc verrassend veel straatkunst. De stad heeft een kleine maar opvallende scene met muurschilderingen, graffiti en kunstobjecten die je al wandelend tegenkomt. Sommige zijn onderdeel van kunstprojecten, andere spontaan ontstaan.
Een van de bekendste werken is “The Thief” van David Černý, aan de gevel van het Museum voor Moderne Kunst. Het stelt een inbreker voor die langs het gebouw omhoogklimt. Het kunstwerk beweegt zelfs af en toe, wat het tot een leuke verrassing maakt als je erlangs loopt.
Vlak naast het museum vind je nog een opvallende muurschildering, gemaakt door de Portugese kunstenaar Mr. Dheo. Op deze mural zie je King Edward VII met een selfiestick in de hand. Naast hem staat Marie Curie, die een container uranium vasthoudt.
Ook in kleinere steegjes en passages, zoals in de Lomená-passage, duiken bijzondere murals op. De street art in Olomouc is misschien niet grootschalig, maar wel leuk om je ogen voor open te houden als je door de stad wandelt.
#6 Het park en de stadsmuren van Olomouc
Rondom de oude stad liggen nog flinke stukken van de voormalige stadsmuren van Olomouc. In de tijd van het Habsburgse Rijk was Olomouc een belangrijke vestingstad, en daar zie je nu nog sporen van terug. De Theresiapoort is het belangrijkste overblijfsel.
Ten zuidoosten van de oude stad vind je nu een groot stadspark en vanaf de oude stadsmuur kan je op vier plaatsen afdalen naar deze groene oase. Het park onder de stadsmuren, Bezrucovy sady, is een romantisch landschapspark met onder andere een grote botanische tuin. Ook bijzonder is het monumentale Joegoslavisch mausoleum, gebouwd ter ere van de Joegoslavische soldaten die tijdens de Eerste Wereldoorlog overleden. Het ziet er nu prachtig uit, maar wij hebben gelezen dat het lange tijd in verval was geraakt en door vandalen was geplunderd. De reden hiervoor was dat op het moment van de bouw ervan de landen Tsjechoslowakije en Joegoslavië nog bestonden, maar toen deze allebei ophielden te bestaan, was niet duidelijk wel (nieuw) land nou verantwoordelijk was voor het mausoleum.
Verderop, bij de atletiekbanen, kom je uit bij de oude kroonvesting. Hier stond ooit een groot complex dat deel uitmaakte van de militaire verdediging van de stad. Van sommige gebouwen, zoals de buskruitopslag, staan de resten nog overeind.
#10 Hradisko-klooster
Net buiten het centrum, aan de overkant van de rivier, ligt het enorme complex van het Hradisko-klooster. Het klooster ligt op een lichte heuvel, waardoor je het vanuit veel plekken in de stad al ziet liggen. Je kunt het terrein deels vrij betreden, maar het klooster zelf is tegenwoordig onderdeel van een militair hospitaal en dus niet volledig toegankelijk.
Van oorsprong was dit een benedictijnenklooster, maar in de twaalfde eeuw namen de premonstratenzers het over. De huidige gebouwen dateren uit de zeventiende en achttiende eeuw en vormen een van de meest indrukwekkende barokke kloostercomplexen van Moravië.
#11 De Minor Basilica van de Maagd Maria op de Svatý Kopeček-heuvel
Net buiten de stad, op de heuvel Svatý Kopeček, staat een van de bekendste bedevaartskerken van Moravië: de Minor Basilica van de Maagd Maria. Het complex begon ooit als een houten kapel in de zeventiende eeuw en groeide uit tot een groot barok heiligdom dat je al van ver kunt zien liggen.
Onderdeel van de houten kapel was een altaarstuk waaraan bijzondere krachten werden toegeschreven. Dat trok pelgrims aan en leidde tot de bouw van het huidige basiliekgebouw in het begin van de achttiende eeuw. Binnen zie je veel bladgoud, marmer en glas-in-lood. In twee zijkapellen staan glazen schrijnen met wassen lichamen van de heiligen Victor van Marseille en Libertatus, waarin naar verluidt ook echte lichaamsdelen verwerkt zijn.
Vanwege die mooie locatie op een heuvel heb je hier ook een prachtig uitzicht over de Olomouc-regio, wat alleen al een reden is om de kerk te bezoeken. Maar ga vooral ook de kerk binnen. Ook als je niet op bedevaart bent, kan je de Mariakerk vrij bezoeken.
#12 Kasteel Bouzov
Op zo’n 30 minuten rijden van Olomouc ligt Kasteel Bouzov, misschien wel het meest sprookjesachtige kasteel van de regio. Kasteel Bouzov kenmerkt zich juist als een sprookjesachtig en assymmetrisch geheel van galerijen, torentjes, gotische bogen, verstopte wenteltrappen, kunstige dakgoten, nisjes, glas-in-lood en plafondschilderingen.
Het kasteel kent een lange geschiedenis en was in handen van verschillende adellijke families voordat het eind negentiende eeuw werd gekocht door een religieuze ridderorde. Grootmeester Eugen von Habsburg gaf het zijn huidige uiterlijk, vol romantische details. Tijdens de Tweede Wereldoorlog namen de nazi’s het in beslag, waarna het kasteel in staatshanden kwam.
Het kasteel ligt op ongeveer een half uur rijden van Olomouc. Je kan er ook prima met de bus komen. Je kunt het alleen bezoeken met een rondleiding. Tijdens ons bezoek waren die alleen in het Tsjechisch, maar er werd een Engelstalige brochure uitgedeeld. Reken op ongeveer 35 tot 50 minuten voor de tour. Je kunt parkeren vlakbij de ingang.
#13 Kasteel Šternberk
Ook Kasteel Šternberk ligt op ongeveer een half uur van Olomouc en is een bezoek waard. Dit middeleeuwse kasteel werd in de dertiende eeuw gebouwd op een rotspunt, met dikke muren en uitzicht over de omgeving. Later werd het uitgebreid en kreeg het de vorm van een paleis.
Vanaf 1700 kwam het in handen van de adellijke familie Liechtenstein, die het verbouwde tot wat het nu is. Opvallend genoeg stelden ze het deels open voor publiek, iets wat in die tijd bijzonder was. Na de Tweede Wereldoorlog verloor de familie het bezit door wetgeving tegen Duitse aristocraten. Sindsdien is het kasteel staatseigendom.
Je kunt er met de auto naartoe en ook dit kasteel is alleen toegankelijk via een rondleiding.
#14 Brno
Als je tijd hebt, combineer Olomouc dan met een bezoek aan Brno, de officieuze hoofdstad van Moravië. Deze studentenstad ligt op zo’n 75 kilometer van Olomouc en heeft een levendig centrum met goede musea, moderne architectuur en fijne horeca.
Brno is een stuk minder toeristisch dan Praag, maar minstens zo interessant. Bezoek bijvoorbeeld de Villa Tugendhat, een icoon van het modernisme, of het ondergrondse gangenstelsel onder het marktplein. Je kunt er makkelijk met de trein of bus naartoe, of met de auto in ongeveer een uur.
#15 Eten en drinken in Olomouc
Olomouc is een studentenstad, en dat merk je aan alles. Het oude centrum zit vol universiteitsgebouwen, en waar studenten zijn, vind je ook koffietentjes, biertuinen, tweedehandswinkels, leuke lunchtentjes en bars. De sfeer is relaxed, de prijzen zijn vriendelijk, en het aanbod verrassend goed.
Ik ben inmiddels twee keer in Olomouc geweest — een keer met Sebastiaan en onze baby, en later op perstrip. Beide keren viel me op hoe levendig en toegankelijk de stad is als het om eten en drinken gaat. Je loopt van espressobar naar wijnbar, en tussendoor plof je neer op een terras of in een parkje met koffie to go.
Hippe hotspots
Een van mijn favoriete plekken is Telegraph. Deze plek combineert een galerie, café, co-working space en lunchplek in één. Het zit in een oud telegraafgebouw net buiten het centrum, met industriële details, goede koffie en een echt fijne lunchkaart. Op de begane grond vind je exposities met moderne kunst.
Voor diner is Long Story Short echt een aanrader. Dit is niet alleen een designhostel, maar ook een stijlvol restaurant met een seizoensgebonden kaart, goede wijn en een fijne sfeer. Je kunt er ook prima terecht voor koffie of ontbijt.
Een andere leuke plek om wat te drinken is de Masné krámy, ook wel bekend als de oude vleeshal. Deze overdekte passage aan het Dolní náměstí zit vol barretjes en bistro’s, waaronder Bottles Bar en Barrel Bar. Vooral ’s avonds is het hier gezellig druk, met studenten en locals die op het terras of binnen aan lange tafels zitten.
Ook leuk is de biertuin bij Letní Kino Olomouc, de openluchtbioscoop. Hier drink je lokaal bier in een relaxte setting onder de bomen.
Beste koffietentjes in Olomouc
Sebastiaan testte zoals altijd overal de koffie en maakte op basis daarvan én tips van locals deze favorietenlijst:
- Traffic Coffee
- Trouble Cafe
- Kafe Jak Jusk
- Pikola Espressobar
- V Lese
- Kikafe
- Traffic OKNO Coffee
- Owl’s Cafe Olomouc
- And the story begins
Stuk voor stuk fijne plekken met goede koffie, huisgemaakte taartjes en vaak ook een kleine lunchkaart. De sfeer is gemoedelijk en het interieur meestal hip of minimalistisch, met veel hout en planten.
Een van mijn bezoeken aan Olomouc was tijdens deze treinreis door Tsjechië op uitnodiging van #VisitCzechia in samenwerking met Prague City Tourism, Olomouc Tourism, Centraal-Moravië, Brno Tourism en Zuid-Moravië.
