In het hart van de Toscaanse Maremma ligt Pitigliano, een dorp dat lijkt te balanceren op de rand van een klif. Gebouwd op een plateau van tufsteen en omringd door groene valleien, biedt deze plek een spectaculaire aanblik. De huizen lijken één met de rotsen waarop ze rusten, terwijl smalle straatjes en verborgen hoekjes een middeleeuwse sfeer oproepen.
Wij vielen als een blok voor dit bijzondere dorp bij het zien van de beelden van Wie is de Mol en na jaren op ons wensenlijstje bezochten we deze Italiaanse parel eindelijk zelf. Lees in deze blog meer over dit bijzondere tufsteendorp, inclusief praktische tips en bezienswaardigheden.
Waar ligt Pitigliano in Italië?
Pitigliano ligt in het zuidwesten van Toscane, in de provincie Grosseto. Het dorp is gebouwd op een plateau van tufsteen en wordt aan drie kanten omgeven door diepe kloven, uitgesleten door de rivieren Lente, Meleta en Prochio. Deze natuurlijke ligging maakt Pitigliano niet alleen uniek om te zien, maar heeft het dorp ook door de eeuwen heen goed verdedigbaar gemaakt.
De regio rondom Pitigliano staat bekend als de Maremma, een gebied met een afwisseling van heuvels, bossen en historische dorpen. Vanuit Pitigliano kun je gemakkelijk een uitstap maken naar Sovana en Sorano, twee plaatsen die net als Pitigliano bekendstaan om hun tufstenen architectuur en middeleeuwse aanblik. Deze dorpen liggen op maar vijftien tot twintig minuten rijden. Ze zijn bovendien met elkaar verbonden via eeuwenoude wandelroutes.
Iets verderop, op ongeveer dertig kilometer, ligt het Lago di Bolsena. Dit is het grootste vulkanische meer van Europa. Ook de thermale baden van Saturnia liggen in de buurt, op minder dan een half uur rijden. Hier kun je genieten van natuurlijke warmwaterbronnen in een prachtige omgeving. Een bezoek aan de baden is bovendien gratis.
Waar staat Pitigliano om bekend?
Pitigliano wordt getypeerd door zijn spectaculaire ligging. Het dorp is volledig gebouwd op een plateau van tufsteen, een vulkanisch gesteente dat eeuwenlang door de dorpsbewoners is gebruikt voor bouw en beeldhouwwerk. De huizen lijken bijna naadloos over te gaan in de rotsen waarop ze staan, wat Pitigliano een bijzonder silhouet geeft tegen het Toscaanse landschap. Deze stad die uit een rots lijkt te groeien, trekt jaarlijks veel bezoekers.
Naast de indrukwekkende architectuur is Pitigliano bekend als “Klein Jeruzalem”. Deze bijnaam verwijst naar de Joodse gemeenschap die zich hier vanaf de zestiende eeuw vestigde. De gemeenschap werd een belangrijk onderdeel van de lokale samenleving, en hun culturele erfenis is nog steeds zichtbaar in de Joodse wijk. Hier vind je onder andere een gerestaureerde synagoge, een mikwe (ritueel badhuis) en een oude matzebakkerij.
Het dorp staat ook bekend om de “Vie Cave”, een reeks oude wegen die door de Etrusken in de rotsen zijn uitgehouwen. Deze paden, soms tientallen meters diep, slingeren door de heuvels rondom Pitigliano en verbinden het met andere historische dorpen zoals Sovana en Sorano. Voor liefhebbers van archeologie en natuur bieden de Vie Cave een unieke manier om het landschap en de eeuwenoude geschiedenis van dit deel van Toscane te ontdekken.
Ieder hoekje van Italië heeft natuurlijk zijn eigen keuken en ook Pitigliano is trots op zijn gastronomie. Het dorp staat bekend om de productie van Bianco di Pitigliano, een witte wijn met een beschermde oorsprongsbenaming. De wijnen worden vaak geserveerd met lokale gerechten uit de Maremma, zoals pasta’s met wildzwijnsaus of schotels met lokaal geproduceerde schapenkaas.
Overnachten in Pitigliano
Met de populariteit van Pitigliano als toeristische bestemming kun je in het centrum ook rekenen op veel pensions, vakantiehuisjes en B&B’s. Ons vielen vooral de ontzettend gezellige bed & breakfasts met topreviews op in het ‘centro storico’. De accommodaties die het meest in het oog springen:
Da Titta biedt charmante kamers met klassieke, houten balkenplafonds. In de enthousiaste reviews worden de gastvrijheid, mooie kamers en toplocatie geloofd.
Le Camere Del Ceccottino biedt een authentieke ervaring in een historisch pand in het hart van Pitigliano. De kamers zijn erg mooi ingericht en ook het restaurant is een aanrader.
La Bartolomea Home & Suite heeft moderne kamers in een authentiek, gerestaureerd pand. Het pension ligt bovendien in het hart van de oude stad, waardoor je Pitigliano hier op en top kunt ervaren.
Etrusco Home & Relax is echt een plaatje met authentieke balkenplafonds en stenen muren, maar dan wel modern gerestaureerd. Dit piepkleine pension ziet eruit alsof je een woonmagazine binnenstapt.
B&B Dimor’à is een populaire bed & breakfast in de oude binnenstad. In de lovende reviews lees je over de gastvrijheid, comfortabele kamers en fijne ontbijt.
Wat te doen in Pitigliano
Pitigliano is een plek die je te voet moet ontdekken, al was het maar omdat het oude centrum grotendeels autovrij is. Ik schrijf hierbewust grotendeels. Want hoewel wij overal lazen dat het autovrij is, scheuren wonderlijk genoeg toch heel kleine auto’s, brommers en wagentjes door de smalle straten.
Begin je bezoek bij het Piazza della Repubblica, het centrale plein van het dorp. Hier kun je het imposante Palazzo Orsini bewonderen, een gebouw dat zijn oorsprong vindt in de middeleeuwen en later is aangepast in renaissancestijl. Het paleis is tegenwoordig een museum met een collectie religieuze kunst en historische voorwerpen. Met onze kleine kindjes bewonderden we het paleis vooral van buiten, want religieuze kunst is nou niet per se aan een jong gezin besteed.
Loop vanaf het plein verder naar de Cattedrale dei Santi Pietro e Paolo. Deze kathedraal heeft een barok interieur en een indrukwekkend altaar. Iets verderop vind je de Chiesa di San Rocco, een kleinere, sobere kerk die bekendstaat als een van de oudste gebouwen van het dorp. Vanaf deze kerk kun je nog een stukje verder lopen, of ga de hoek om en wandel via de andere hoofdstraat weer terug.
Je komt dan langs de Joodse wijk. Hier kun je (tegen betaling) een goed bewaarde synagoge uit 1598 bezoeken met daarnaast een ritueel badhuis, een oude matzebakkerij en een kasher wijnkelder. De hoofdstraat is hier een stukje overdekt. Als je goed hebt opgelet, zie je dat je nu onder de kathedraal doorloopt.
Buiten Pitigliano wacht nog meer bijzonders op je. Voor wie houdt van natuur en geschiedenis zijn de Vie Cave een absolute aanrader. Deze door de Etrusken uitgehouwen paden leiden je diep door de tufstenen kloven rondom het dorp. Je kunt hier wandelen tussen hoge wanden van steen, wat een unieke ervaring is in Toscane. De routes verbinden Pitigliano met de nabijgelegen dorpen Sovana en Sorano, die ook zeker een bezoek waard zijn. Als je houdt van een goede wandeling, is het een aanrader om naar een van de dorpen te lopen via deze Etruskische wegen.
Niet te missen is bovendien het Santuario della Madonna delle Grazie. Dit heiligdom ligt net buiten het dorp en is vooral de moeite waard vanwege het spectaculaire uitzicht op Pitigliano en de omliggende valleien. Het is een must-visit fotostop in Pitigliano.
Wie is de Mol in Pitigliano
In 2020 was Pitigliano een van de Wie is de Mol-locaties voor het jubileumseizoen met oud-deelnemers. Het dorp vormde het decor voor een spannende opdracht genaamd “Meer of Min”. De opdracht speelde zich deels buiten het dorp en deels in het historische centrum af, waardoor je ook als kijker de bijzondere locatie van Pitigliano goed meekreeg.
Het team werd opgesplitst in twee groepen. Een deel van de kandidaten stond buiten het dorp op een uitkijkpunt met zicht op rode luiken verspreid over de gevels van gebouwen in Pitigliano. Deze luiken hadden minbedragen, die van de pot zouden worden afgetrokken aan de eind van het spel. De andere groep bevond zich in het dorp en kreeg de taak om zoveel mogelijk van deze luiken te openen binnen de tijdslimiet. Elk geopend luik neutraliseerde het negatieve bedrag.
De smalle straatjes van Pitigliano maakten het voor de kandidaten moeilijk om de juiste locaties te vinden, wat zorgde voor de nodige chaos. Tegelijkertijd liet de opdracht perfect zien hoe pittoresk en sfeervol het dorp is, met zijn doolhofachtige straten en gebouwen die uit tufsteen lijken te groeien.
Bewaar deze blog op Pinterest om later te herlezen:
