Ruige landschappen, besneeuwde bergpieken, fotogenieke Berberdorpen, betoverende woestijnkastelen en gigantische watervallen? Welkom in het Atlasgebergte in het hart van Marokko!
Deze bergketen vormt een reusachtige ruggengraat van Noordwest-Afrika die zich uitstrekt over Marokko, Algerije en Tunesië. Met een lengte van ongeveer 2.500 kilometer scheidt dit indrukwekkende gebergte de Sahara van de mildere kuststreken. Tijdens onze beide reizen naar Marokko brachten we een groot deel van onze tijd in en om de Atlas Mountains door. In deze blog geven wij jou tips voor jouw bezoek, waaronder een overzicht van de leukste dingen om te doen in het Atlasgebergte.
Waar staat het Atlasgebergte om bekend?
Het Atlasgebergte staat bekend als een ruig, indrukwekkend berglandschap met afgelegen Berberdorpen. De bergketen strekt zich uit over drie Noord-Afrikaanse landen – Marokko, Algerije, en Tunesië – met het grootste en hoogste deel in Marokko. Het vormt een fysieke scheiding tussen de Sahara en de Middellandse Zee. Ook is het een uniek landschap met een grote biodiversiteit, hoge bergpieken, afgelegen bergdorpen en ruige bergen.
Over het algemeen wordt naar het hoogste deel van het Atlasgebergte verwezen als iemand het over deze bergketen heeft. Maar de Atlas bestaat eigenlijk uit verschillende delen met naast de Hoge Atlas ook de Midden-Atlas en de Anti-Atlas, elk met unieke kenmerken. De Hoge Atlas, met de beroemde Toubkal als het hoogste punt, staat bekend om zijn sneeuwbedekte toppen. De Midden-Atlas, die zich uitstrekt naar het noorden, is rijk aan bossen en biedt een thuis aan de zeldzame Berberaap, terwijl de Anti-Atlas bekend staat om zijn prehistorische rotstekeningen en geologische diversiteit.
De geologische formatie van de Atlas Mountains is het resultaat van verschillende tektonische fasen, zoals de botsing van Afrika en Europa. Het gebergte heeft dus een ontzettend lange geschiedenis en kenmerkt zich door rotsformaties en fossielen die miljoenen jaren oud zijn.
Wat het Atlasgebergte ook typeert, is de diepgewortelde Berberse cultuur. De Berbers – of Amazigh zoals ze zichzelf noemen – hebben deze bergen al millennia lang hun thuis genoemd. Hun dorpen klampen zich vast aan de bergzijden, en hun traditionele levenswijze is nog altijd in harmonie met de natuur en de seizoenen.
Kaart van het Atlasgebergte
Leukste dingen om te doen in het Atlasgebergte
#1 De Atlas Trail, unieke meerdaagse berghike
Ben jij een avontuurlijke reiziger die niet terugdeinst voor het ruige buitenleven en bereid is enige luxe op te offeren voor een authentieke ervaring? Dan is dé manier om het Atlasgebergte te ervaren de fenomenale Atlas Trail, aangeboden door Travelbase.
De Atlas Trail is een ongeëvenaarde acht dagen durende wandelervaring door het hart van het Marokkaanse Atlasgebergte. Deze tocht neemt je mee op een avontuur door de indrukwekkende landschappen van de Hoge Atlas, langs traditionele Berberdorpen en adembenemende natuur. Je ontdekt de cultuur van de Berbers, geniet van authentieke Marokkaanse gerechten en ervaart de ruige natuur van de Atlas.
Met de nodige kilometers en hoogtemeters is de Atlas Trail bij uitstek weggelegd voor avonturiers met een goede basisconditie en flink wat doorzettingsvermogen. Je ontvangt na het inschrijven een trainingsschema om je te helpen bij de fysieke voorbereiding. Reken ook niet op uitgebreide luxe en comfort. De overnachtingen zijn een mix van kamperen in de natuur en verblijf in een gîte. De natuurlijke ervaring staat volledig centraal op deze epische tocht.
De Atlas Trail wordt tweemaal per jaar georganiseerd, in mei-juni en september, om de meest aangename weersomstandigheden te garanderen. Deze planning vermijdt de extreme hitte van de zomer en de kou van de winter.
#2 Jebel Toubkal
De hoogste piek van het Atlasgebergte – en van heel Marokko, Noord-Afrika én de Arabische wereld – is de Jebel Toubkal. Deze met sneeuw bedekte bergtop ligt op 4.167 meter boven zeeniveau en is een magneet voor avontuurlijke reizigers. Want wist je dat je deze top ook kan beklimmen?
Het bergdorp Imlil is dé plek waar je moet zijn voor hikes in het Atlasgebergte. Je kan vanaf hier allerlei routes volgen, maar de meest iconische is natuurlijk die naar de Jebel Toubkal. Vanuit dit dorp leidt een pad je door adembenemende landschappen naar de basiskampen op de berg. Als je de berg beklimt, doe je dat in twee dagen. De eerste dag klim je tot het basiskamp, waarna je de volgende ochtend start met de uitdagende eindklim en vervolgens weer de weg terug naar Imlil aflegt. Een lokale gids is een must; die regel je makkelijk in Imlil.
De beklimming zelf, hoewel technisch niet ingewikkeld, kan in de winter vereisen dat je vertrouwd bent met stijgijzers en ijsbijl. De beste tijden voor deze tocht zijn daarom ook niet in de winter, maar de zomer kan juist ook erg warm zijn. De maanden maart tot juni en september tot oktober zijn ideaal, wanneer de temperaturen aangenamer zijn en de paden minder druk.
Overnachtingstip: vlakbij Imlil vind je het ontzettend sfeervolle, spotgoedkope Berber Family Lodge met geweldig goede reviews.
#3 Aït Ben Haddou
Een van de populairste bezienswaardigheden in het Atlasgebergte is Aït Ben Haddou. Deze fotogenieke bestemming is een authentiek lemen dorp met woestijnkastelen, eeuwenoude huizen en smalle straatjes.
Aït Ben Haddou staat bekend als best bewaarde ksar van Marokko én is vanwege die status een veel gebruikte filmlocatie van bekende films en series. Een ksar is een versterkt dorp, typisch voor Noord-Afrika, zo gebouwd om inwoners en hun goederen te beschermen. De ksar van Aït Ben Haddou bestaat uit indrukwekkende kasba’s met daartussen smalle stegen. Deze sprookjesachtige woestijnkastelen zijn tegen een heuvel opgebouwd en hebben hoektorens die vaak bovenaan met motieven zijn versierd. Sinds 1987 staat het bekende dorp op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
De filmindustrie heeft deze unieke en fotogenieke locatie omarmd, waardoor Aït Ben Haddou het decor werd voor vele internationale filmproducties. Films zoals ‘Gladiator’, ‘Lawrence of Arabia’ en ‘The Mummy’, maar ook scenes uit de populaire tv-serie ‘Game of Thrones’, zijn hier opgenomen.
Vanaf de grotere stad Ouarzazate kan je hier makkelijk met een (gedeelde) taxi komen. Het dorp is niet heel groot, dus je hebt aan een dagdeel genoeg om het te verkennen.
#4 De Tizi-n-Tichka, hoogste bergpas van Afrika
Ouarzazate ligt aan het einde van een van de meest spectaculaire autoroutes van Marokko. De Tizi-n-Tichka-bergpas, gelegen in de Hoge Atlas van Marokko, verbindt Marrakesh met Ouarzazate en is met zijn 2260 meter de hoogste pas in Noord-Afrika.
Deze route is onderdeel van hoofdweg N9 en slingert zich door adembenemende landschappen, van steile hellingen tot indrukwekkende bergtoppen. Al eeuwenlang liep hier een oude karavaanroute, maar in de jaren ’20-’30 werd door het Franse leger een echte weg aangelegd. Bovenop de pas herinnert een monument aan de constructie van de web. Je vindt hier ook een mooi viewpoint en wat winkeltjes.
#5 Kasbah Glaoui in Telouet
Een vrij weinig bezochte plek in de Atlas is de Kasbah Glaoui in het bergdorpje Telouet. Dit oude kasteel is gebouwd door de Glaoui-familie, ooit een van de meest invloedrijke families in Marokko. Hoewel deels een ruïne, deels gerestaureerd, is de schoonheid en historische waarde van de kasbah onmiskenbaar.
De geschiedenis van Kasbah Glaoui is onlosmakelijk verbonden met Thami El Glaoui. Als het laatste hoofd van de familie, vergaarde hij zijn fortuin via tolheffingen op een cruciale handelsroute en de exploitatie van zoutmijnen. Deze rijkdom gaf aanleiding tot de bouw van meerdere kasbahs verspreid door het land die de macht en grandeur van de familie weerspiegelden. De familie is ook wat controversieel vanwege haar samenwerking met de Franse bezetter. Dit heeft ze uiteindelijk na de onafhankelijkheid van Marokko zelfs al hun bezittingen gekost. In de jaren ’50 werd het Telouet-kasteel verlaten, kort nadat het was uitgebreid tot de prachtige kasbah die er vandaag nog staat.
Tegenwoordig kun je in Kasbah Glaoui de restanten van dit eens zo weelderige paleis ontdekken. Een deel van de kasbah is gerestaureerd, waardoor bezoekers een glimp kunnen opvangen van de oorspronkelijke pracht. Marokkaanse mozaïeken, houtsnijwerk en de minutieus afgewerkte plafonds zijn een lust voor het oog. Een prachtig raam biedt een al even prachtig uitzicht over het heuvelachtige landschap dat de kasbah omringt.
#6 Todra Gorge
Een van de mooiste bestemmingen in Marokko is de Todra Gorge. Deze diepe kloof is een prachtig gezicht en je kan er bovendien een heel mooie berghike maken. Of ben je van het rotsklimmen en kom je daarvoor naar de Tordra-kloof?
Door rivieren is in de kalksteen van het Atlasgebergte een kloof uitgesleten, waarvan met name het laatste deel spectaculair mooi is. De kloof wordt hier heel erg smal met bergwanden die tot wel 160 meter hoog zijn. Dwars door de kloof loopt nu een geasfalteerde weg, dus je kan hier heel makkelijk komen.
De hike die je maakt, loopt over het rotsplateau boven de kloof. Aan het eind van de Todra Gorge loopt een duidelijk zichtbaar pad omhoog. Dit is waar de berghike van ruim 3 uur begint. Wij vonden het pad later tijdens de wandeling niet overal goed zichtbaar, maar het is redelijk goed uitgesleten door wandelaars en de locals die in de bergen wonen. De lokale bevolking heeft het bovendien deels gemarkeerd met stenenstapels.
De hike is soms pittig, maar de uitzichten en de rust van de bergen zijn de klim zeker waar! De wandeling eindigt weer in het dorpje aan het begin van de Todra Gorge. Bij het hotel en restaurant Les Jardins de Gorges om precies te zijn, zodat je gelijk ergens kan neerstrijken voor een hapje of drankje.
Het beste moment om de kloof te bezoeken is vroeg in de ochtend, als de toeristenbussen nog niet zijn gearriveerd en je de kloof voor jezelf hebt.
#7 De Dades Vallei
De Dadés-vallei ligt niet ver van de Todra-kloof, maar mag op een stuk minder bezoekers rekenen. Dit maanlandschap met slingerende wegen, bijzondere rotsformaties, palmboomoases en kloven is echter ook absoluut een bezoek waard.
Deze vallei is uitgesleten door een rivier, maar heeft een totaal ander landschap dan zijn tegenhanger de Todra-kloof. De vallei is soms breed, soms ontzettend smal als een nauwe kloof. Soms dor, soms groen. Soms uitgestorven, soms gevuld met leven uit dorpjes.
De kloof begint bij het plaatsje Boumalne du Dadès en loopt vanuit daar steeds verder het Atlasgebergte in. Tijdens je bezoek rijdt je deze weg in en later ook weer terug. Mooie bezienswaardigheden langs de route zijn de Monkey Fingers, de vele kasbahs, de pittoreske dorpen, scherpe haarspeldbochten en mooie uitzichtpunten.
Als je genoeg tijd hebt in je reisplannen, is het een aanrader om niet alleen kort door de kloof te rijden. Blijf er overnachten en maak een van de vele hikes door dit spectaculaire landschap.
#8 Palmbomenoase van Skoura
Op zoek naar een onbekende plek in Marokko buiten de gebaande paden? Breng een bezoek aan de Palmeraie de Skoura! Deze sprookjesplek bestaat uit een eindeloze zee van palmbomen met daartussen met de hand bewerkte akkers, hier een daar een lemen dorpje en vooral ontzettend veel machtige woestijnkastelen.
Het bestaan van deze palmboomoase is te danken aan smelwaterrivieren. Deze rivieren voeren in het voorjaar het water van de smeltende sneeuwtoppen van het Atlasgbergte mee naar Skoura. Een traditioneel irrigatiesysteem bewatert vervolgens de vele dadelpalmen en akkertjes in de oase.
Maar het meest in het oog springend zijn natuurlijk de vele woestijnkastelen. Deze sprookjesachtige kasbahs zijn gemaakt van aangestampte aarde en lijken naadloos op te gaan in het landschap. En waar je verspreid door Marokko wel meer van dat soort kastelen ziet, staat Skoura er vol mee. Je zou hier zelfs de hoogste concentratie van kasbahs in heel Marokko hebben.
Kasbah Amerhidil is de belangrijkste bezienswaardigheid in Skoura. Het is niet alleen de grootste kasbah van deze oasa, maar van heel Marokko. Een deel ervan wordt nog altijd bewoond, maar een ander deel is te bezoeken.
#9 Cascades d’Ouzoud
De Cascades d’Ouzoud horen bij de meest spectaculaire natuurlijke attracties van Marokko. Ze zijn een populaire bestemming voor zowel Marokkaanse dagjesmensen als buitenlandse toeristen. De watervallen zijn meer dan 100 meter hoog en bieden een adembenemend uitzicht. Het zicht is het meest indrukwekkend na het afdalen langs de paden die naar de basis van de watervallen leiden.
Het gebied rond de watervallen heeft veel voorzieningen met veel overnachtingsmogelijkheden, restaurantjes en betaalde parkeerplaatsen. Ondanks het toeristische karakter van het dorpje bij de watervallen vonden wij de watervallen zelf absoluut een bezoek waard. Ze zijn enorm hoog en echt een dramatisch gezicht!
Je kan er het makkelijkste heen met een georganiseerde excursie vanuit Marrakesh. Zelf bezochten wij de watervallen met een huurauto die we in Marrakesh huurden voor een roadtrip door het Atlasgebergte. De wegen zijn goed en onderweg kom je langs prachtige landschappen. Je kan dan ook meerdere van de mooie plekken in dit overzicht combineren op één roadtriproute. Echt een aanrader!
#10 Ourika Valley
Net ten zuiden van Marrakech vind je de Ourika-vallei, een populaire weekendplek voor veel locals uit de stad. Het landschap is prachtig met overal op de achtergrond de besneeuwde bergtoppen van het Atlasgebergte.
Wij bezochten het kleine plaatsje Setti Fatma, waar je kan hiken naar zeven watervallen. Het plaatsje zelf is drukker dan druk met Marokkaanse toeristen en plastic toeristenrestaurantjes – zelfs in de winter. Dus laat dat vooral snel achter je en maak de korte hike naar de watervallen.
Er zijn twee paden omhoog. Ze beginnen allebei tussen de restaurantjes aan de rivieroever, maar de een leidt je daar vrij snel van weg de bergen in richting de tweede waterval en de ander leidt je nog een tijd tussen allerlei eetkraampjes met plastic stoelen door naar de eerste waterval. Na de eerste waterval komen de twee routes weer samen en volgt een klim naar de volgende watervallen. Omdat het pad vanaf hier iets lastiger is dan het pad tot aan de eerste waterval, zal je hier minder andere toeristen zien. Daardoor is er nog meer rust om te genieten van de prachtige uitzichten.
#11 Imi n’Ifri
In Imi n’Ifri – ook wel als Iminifri gespeld – ligt in het Atlasgebergte ten oosten van Marrakech. Toen wij onze huurauto in Marrakech oppikten, was dit onze eerste stop. Op deze plek is door de eeuwen heen een natuurlijke brug over een kloof heen ontstaan, wat een prachtig gezicht is.
Volgens de lokale legendes zouden het twee geliefden zijn die elkaars handen vasthielden en zo zijn versteend. Maar waarschijnlijker is dat de stroom water onder de brug de holte heeft uitgesleten. Op de brug staan is mooi, maar het mooiste uitzicht heb je natuurlijk van beneden. Daal af in de kloof en klauter door het dal onder de enorme brug door. Vleermuizen, stalagmieten en grote rotsen geven de plek een magische sfeer. Een prachtig gezicht!
Als je bereid bent een flinke fooi te betalen, zal een lokale gids je bovendien helpen door tunneltjes naar de mooiste uitzichtpunten op de kloof. Het pad naar beneden en door de kloof is goed gemarkeerd, maar je zult zelf niet snel de tunneltjes vinden waar een local je doorheen zal leiden.
#12 Kasbah Glaoui in Tamdaght
Op slechts een steenworp afstand van Aït Ben Haddou ligt het minder bekende Tamdaght (of Tamdakhte), waar zich ook een kasbah van de Glaoui-familie bevindt. Vergeleken met de drukte van sommige toeristische trekpleisters, voelde de Kasbah Tamdaght als een meer authentiek stukje Marokko, bijna onaangetast door toerisme. Hoewel het vooral een ruïne is, zie je aan de hoge torens en grote schaal van het geheel nog goed hoe groots dit kasteel ooit moet zijn geweest. En nog leuker: hier komen vrij weinig bezoeker!
Een lokale gids liet ons de ruïnes van binnen zien, waarbij hij ons veilig door de verweerde gangen en zelfs op het dak leidde. We hadden niet de indruk dat je dit kasteel ook kon bezoeken zonder gids, maar dat is ook absoluut een aanrader. De kasbah is in een dusdanige staat dat het prettig is om iemand je te laten leiden naar de delen die daarvoor nog stevig genoeg zijn.
Het was een bijzondere ervaring om door de oude hallen te lopen en de restanten van ooit een gigantische rijkdom te zien. Overigens werden ook hier films opgenomen en onze gids vertelde vol trots daarin zelfs te hebben gefigureerd.
#13 Noor Solar Energy Complex, grootste zonnecentrale
Het Noor Solar Energy Complex is misschien geen bezienswaardigheid om te bezoeken, maar wel een die je niet kan missen. Als grootste zonnecentrale ter wereld – het is maar liefst 3000 hectare groot en heeft een zonnetoren van 250 meter – zie je dit complex al vanaf grote afstand.
Dit indrukwekkende project startte in 2023 en wordt beheerd door MASEN (Marokkaans Agentschap voor Duurzame Energie). Inmiddels omvat het vier zonne-energiecentrales die samen een staaltje van technologisch vernuft tonen. Het doel? Om op lange termijn 580MW te produceren, goed voor 7% van het landelijk energieverbruik, en daarmee Marokko’s ambitieuze klimaatplannen te ondersteunen.
Het meest in het oog springend is Noor III met haar enorme zonnetoren die je vanaf verre ziet met haar bizarre, licht gevende punt. Noor III gebruikt unieke horizontaal gemonteerde spiegels op hoge platformen om zonlicht te reflecteren naar een 250 meter hoge toren. Die torenpunt geeft daardoor een soort licht, wat een vreemd en onwerkelijk futuristisch gezicht is.
#14 Valley of the Roses
De Rozenvallei, genesteld in de zuidelijke uitlopers van het Atlasgebergte, is een verborgen parel die vaak wordt overgeslagen op de populaire route van Ouarzazate naar de Dadès-vallei. Maar deze vallei, met zijn adembenemende landschappen en economisch belangrijke rozenproductie, is absoluut een prachtige plek om te bezoeken.
De reis door de Rozenvallei volgt de kronkelende Assif M’Gou-rivier via een goede, geasfalteerde weg die zich een weg baant door de rode rotsen en groene valleien. Deze vallei is vooral bekend om zijn naamgevende rozen, wat de belangrijkste inkomstenbron van de lokale gemeenschap is. Het gebied komt dan ook tot leven in april en mei wanneer lokale vrouwen de bloemen plukken. Deze worden vervolgens gebruikt in alles van shampoo tot handcrèmes in de nabijgelegen fabrieken.
Wij bezochten de vallei in februari, dus voor de start van het rozenseizoen. Hoewel de rozenstruiken dan nog kaal zijn – en de rest van het gebied ook minder groen oogt dan wij uit andere verhalen hebben gehoord – is het nog altijd een plaatje. De ruige landschappen aan de voet van het Atlasgebergte zijn ook zonder rozen erg mooi om te zien.
#15 Ouarzazate
Ouarzazate staat ook wel bekend als het ‘Hollywood van Marokko’. Deze stad is een hotspot voor filmmakers, mede dankzij de indrukwekkende Atlas Studios, een van de grootste filmstudio’s ter wereld. Sinds de oprichting in 1983, hebben de studios gediend als locatie voor talloze bekende films en series, zoals ‘Gladiator’, ‘The Mummy’, en ‘Game of Thrones’.
Bezoekers van de Atlas Studios kunnen genieten van rondleidingen langs filmsets en krijgen zo een kijkje achter de schermen van de filmindustrie. Het is een bijzondere ervaring hoe de filmsets van veraf bedrieglijk echt lijken, maar van dichtbij duidelijk uit piepschuim en andere materialen bestaan. De studios zijn een cruciaal onderdeel van de lokale economie en cultuur in Ouarzazate, waar jaarlijks 20 tot 50 buitenlandse film- en televisieproducties worden opgenomen.
In Ouarzazate zelf is de historische kasbah een prachtige plek om te zien. Ook de Kasbah Taourirt heeft weer een link met de filmindustrie, want dit woestijnkasteel kwam voor in films als ‘Gladiator’ en ‘Prince of Persia’. Wij hebben de kasbah tijdens ons eerste bezoek aan Marokko nog bezocht, maar helaas bleek het tijdens onze tweede reis besloten. De aardbeving van september 2023 heeft ernstige schade aangericht en er moeten restauratiewerkzaamheden plaatsvinden.
#16 Anti-Atlas
Hoewel de meeste mensen bij het Atlasgebergte denken aan wat in werkelijkheid de Hoge Atlas is, bestaat het berggebied uit veel meer delen. Naast de bekende Hoge Atlas is er bijvoorbeeld ook de net wat zuidelijker gelegen Anti-Atlas. Dit spectaculair mooie berggebied ligt doorgaans niet op de standaard reisroute door Marokko, maar was een van onze favoriete plekken.
De Anti-Atlas, ook wel de Kleine Atlas genoemd, raakt aan de Sahara-woestijn. Het staat bekend om zijn droge klimaat, ruige terrein en de minder ontwikkelde dorpen vergeleken met de meer toeristische delen van Marokko. Daarmee is dit een perfecte bestemming voor reizigers die op zoek zijn naar een meer authentieke ervaring en ongerepte natuur.
De belangrijkste stad in het hart van de Anti-Atlas is Tafraouete. Het is ook een soort camperwalhalla, want op de vlaktes tussen de bergen staan hier honderden campers. Dat zijn veelal Franse gepensionneerden die hier de winter lekker warm doorbrengen. Ook wij hebben hier een paar nachten gewildkampeerd en dat was een mooie ervaring in dit prachtige landschap. In de buurt van Tafraouete zijn de Painted Rocks een must om te bezoeken. Of je het nou kunst of vandalisme noemt, het veelkleurige rotslandschap is een surrealistisch gezicht.
Een ander hoogtepunt is de Aït Mansour-kloof, waar je een idyllische groene oase aantreft. Bezoek ook zeker de ‘Grand Canyon van Marokko’. Deze diepe kloof is een spectaculair mooi landschap, waar je aan het einde van de geasfalteerde weg het minidorpje Aoukerda aantreft, omringd door palmbomen. Andere bekende bezienswaardigheden in de Anti-Atlas zijn de pittoreske Berberdorpen, schilderachtige kasbahs en neolitische rotsschilderingen.
