De eeuwenoude Maya-stad Xunantunich is een van de meest bijzondere bezienswaardigheden van Belize. Het grootste bouwwerk El Castillo is nog altijd het hoogste gebouw in heel Belize en biedt een prachtig uitzicht over de oude Maya-stad en de prachtige jungle van Belize! Waar veel andere Maya-hoogtepunten in Belize met veel moeite te bezoeken zijn op hun meer afgelegen locatie, vind je Xunantunich vlakbij de bewoonde wereld. Een bezoek aan dit Maya-hoogtepunt is daarom op iedere reisroute voor Belize makkelijk in te passen. Lees in deze blog meer over deze bijzondere bezienswaardigheid!
Waar ligt Xunantunich in Belize?
Zoals de meeste Maya-steden ligt ook Xunantunich verscholen in de jungle, maar gelukkig wel vlakbij de bewoonde wereld. Xunantunich ligt in het binnenland van Belize dichtbij de grens met Guatemala en bij de populaire bestemming San Ignacio in het Cayo-district. Je bezoekt het Maya-complex daarom eigenlijk altijd vanuit San Ignacio, wat sowieso een hoogtepunt is op iedere Belize-rondreis.
Leestip: wat te doen in San Ignacio.
De Maya-stad ligt langs de weg van de stad naar de grens met Guatemala. Als je met het openbaar vervoer reist, neem dan de bus vanuit San Ignacio met als eindbestemming Benque Viejo. Dit is het dorpje aan de grens met Guatemala. Vraag de buschauffeur om te stoppen bij de Xunantunich ferry. Liften is trouwens ook een goede optie, omdat er redelijk veel verkeer op deze weg passeert. Met de veerboot – eigenlijk meer een groot vlot dat met de hand wordt voorgetrokken en waar zelfs auto’s op kunnen – steek je de Mopan River over. Vanaf daar wandel je makkelijk naar de ingang van Xunantunich.
Overnachten bij Xunantunich
Omdat je Xunantunich makkelijk vanuit San Ignacio bezoekt, is het logisch om die stad als uitvalsbasis te nemen en te overnachten in San Ignacio. Je vindt hier veel bijzondere slaapplekken, zowel in de stad als in de jungle-omgeving. Wij kozen ervoor zowel in de stad zelf een paar nachten te boeken als een aantal dagen door te brengen in een mooie junglelodge, zodat we beide kanten van San Ignacio konden ervaren. Heb je niet de luxe van zoveel reistijd? Kies dan sowieso voor een van bijzondere overnachtingen buiten de stad en boek een van de onvergetelijke junglelodges van San Ignacio.
Onze slaapplek in de jungle bij San Ignacio was Ka’ana Resort, vlakbij Xunantunich. Dit is een prachtig kleinschalig resort met tropische tuinen en sfeervolle casitas. Dit was onze mooiste slaapplek tijdens onze reis door Belize vanwege de gastvrijheid van het personeel, de prachtige tuinen, de schitterende casitas met natuurlijke materialen en eigen patio, het fijne zwembad en de biologische moestuin. Ka’ana heeft een eigen taxiservice, dus konden wij iedere ochtend de chauffeur vragen om ons af te zetten in San Ignacio of bijvoorbeeld bij de Xunantunich-ferry.
Leestip: 10x bijzonder overnachten in San Ignacio.
Een bezoek aan Xunantunich
Na het oversteken van de Mopan River kom je na een korte autorit of wandeling aan bij het bezoekscentrum van Xunantunich, waarachter je de eeuwenoude ruïnes aantreft. Wist je dat het woord Xunantunich ‘Stenen Vrouw‘ betekent? Het verwijst naar een lokale legende dat op deze plek door locals vaak een geestverschijning in de vorm van een steenachtige vrouw is gespot. Overigens is dit een moderne naam die pas ontstond, toen de ruïnes werden herontdekt. Het is onbekend hoe de Maya’s deze oude stad noemden.
De geschiedenis van Xunantunich
Xunantunich is een veel jongere stad dan andere Maya-complexen in Midden-Amerika. Pas toen veel andere steden in omvang en belang afnamen, bloeide deze stad juist op. Dat was rond 600-670 na Christus. Archeologen weten nog niet goed hoe dat komt en of dit met elkaar samenhangt. Mogelijk kon de elite van Xunantunich juist bij het verdwijnen van de macht van die andere steden, de controle over dit gebied krijgen. Heel lang van duur was dit waarschijnlijk ook niet. Waar andere Maya-steden meer dan duizend jaar bloeiden, heeft Xunantunich maar een paar honderd jaar in volle glorie bestaan. Bij de opgravingen zijn aanwijzingen gevonden dat een grote aardbeving een einde maakte aan de stad.
De ruïnes werden herontdekt rond 1900, waarna er af en aan opgravingen zijn geweest. Bij vroege opgravingen is mogelijk een deel van de vondsten verspreid geraakt over musea over de hele wereld, waarbij niet bekend is dat deze objecten hier ooit zijn opgegraven. Tijdens je bezoek zal je direct zien dat niet de hele Maya-stad is uitgegraven. Een deel van Xunantunich bestaat uit begroeide heuvels, waaronder nog meer bouwwerken liggen. Jammer? Misschien, maar het draagt eigenlijk alleen maar bij aan het mysterie van deze oude stad. We hebben gehoord dat andere steden bewust niet volledig worden opgegraven, maar de jungle daar nog altijd overheen groeit, omdat ook dit samenspel met de jungle onderdeel is van de geschiedenis van zo’n oude Maya-stad.
El Castillo, hoogste bouwwerk van Xunantunich
In Xunantunich vindt je niet alleen tempels, maar ook veel paleizen. Hoewel wij zelf de Maya-complexen vaak associëren met de indrukwekkende tempels en dat daar vaak ook de grootste gebouwen zijn, werd zo’n stad ooit gewoon bewoond. De simpele woonhuizen zonder steen zijn natuurlijk vergaan, maar de huizen van de elite en de koninklijke families horen nu juist bij de mooiste bouwwerken. In Xunantunich is het mooiste gebouw El Castillo en dat was geen tempel, maar een paleis!
Met een hoogte van 40 meter is El Castillo nog altijd een van de hoogste gebouwen van Belize. We lezen wisselend dat dit het hoogste en op een na hoogste bouwwerk (na de piramide van Maya-stad Caracol) zou zijn. Je kan naar de top van El Castillo klimmen voor een prachtig uitzicht over Xunantunich en de jungle-omgeving. Vanaf meerdere kanten zijn er trappen die omhoog leiden, waarbij je steeds een terras hoger kan komen. Ook veel andere bouwwerken en tempels kan je beklimmen (maar niet allemaal, let op de bordjes). Maar omdat deze minder hoog zijn, is het uitzicht toch net wat minder spectaculair.
Opmerkelijk en niet te missen zijn ook de uit steen gehakte tekens aan de oostzijde van het bouwwerk. Dit zagen we bij geen enkele andere Maya-stad in Midden-Amerika. We hebben begrepen dat dit replica’s zijn van het origineel, zodat de originelen niet langer worden blootgesteld aan weer en wind. Tegenwoordig zie je deze figuren nog maar aan één zijkant van El Castillo. Maar vroeger was het hele bouwwerk natuurlijk omringd door deze bijzondere sculpturen.
Andere Maya-complexen bij San Ignacio
In de jungle bij San Ignacio liggen meer Maya-steden verscholen. Vanaf de stad kan je daarom nog veel meer indrukwekkende, historische complexen bezoeken. Het meest dichtbij ligt Cahal Pech, wat zo’n beetje in de stad zelf ligt. Het legendarische Caracol ligt verscholen diep in de jungle en is alleen vanaf San Ignacio goed te bereiken. Er worden dan ook veel dagexcursies naar Caracol aangeboden vanuit de stad. De meest bekende excursie in San Ignacio brengt je bovendien naar een heel unieke Maya-locatie: de Actun Tunichil Muknal-grotten, waar menselijke offers zijn teruggevonden. En wist je dat je ook heel goed de beroemde Maya-steden van Guatemala, Tikal en ook het minder bekende Yaxha, op een dagtour vanuit San Ignacio bezoekt?
#1 De ATM-grotten
Niet ver van Xunantunich en San Ignacio vind je ook de beroemde guided Actun Tunichil Muknal-grotten. Deze excursie wordt geroemd als een van de top bezienswaardigheden van Belize en is zeker totaal anders dan de meeste plekken die je in Midden-Amerika kan bezoeken. De ATM-tour brengt je namelijk naar een eeuwenoude Maya-grot, waar ooit menselijke offers werden gebracht.
Waar een bezoek aan Maya-ruïnes normaal gesproken weinig fysieke inspanning vraagt, is de ATM-tour een bijzonder avontuur. Na een korte, maar inspannende hike door de jungle bereik je de ingang van het grottenstelsel. Het stelsel staat voor een groot deel onder water, dus je zal moeten zwemmen door de grotten om bij de grot uit te komen waar de tour om draait. In de grotten is het pikkedonker en komt het enige licht van de hoofdlampen van jou, de gids en de rest van de groep.
Als je dan bedenkt dat de ATM-grot een oude Maya-offerplek is waar veel botten zijn gevonden en nog altijd liggen, begrijp je dat dit een van de meest avontuurlijke dingen is om te doen in San Ignacio. De tour is fysiek inspannend en je moet redelijk fit zijn om al dit zwem- en klauterwerk goed te volbrengen.
#2 Cahal Pech
Direct naast of eigenlijk nog in de stad – en dus op loopafstand – kan je de ruïnes van Cahal Pech bezoeken. Deze zijn een stuk kleiner en minder indrukwekkend dan Xunantunich, maar het zouden wel de oudste Maya-bouwwerken van Belize zijn. Ook wordt dit Maya-complex een stuk minder bezocht, waardoor je hier in alle rust kan rondwandelen en misschien zelfs geen andere bezoeker tegenkomt.
Cahal Pech heeft een strategische ligging op een heuvel, zodat de omgeving en de rivier goed in de gaten konden worden gehouden. Ooit woonde hier de elite van de Maya-bevolking en dat heeft sporen achtergelaten in de vorm van tempels, paleizen, een ball court, piramide-vormige structuren en pleinen omringd door bouwwerken. Er is ook een klein bezoekerscentrum met museum, waar je wat vondsten uit Cahal Pech kan zien. Bijzonder is dat dit geen oude Maya-stad was van grote politieke betekenis, maar simpelweg het wooncomplex van een rijke familie. Daarmee is Cahal Pech een heel ander soort Maya-ruïne om te bezoeken dan veel andere complexen in Midden-Amerika.
#3 Caracol
Caracol wordt ook wel de meest indrukwekkende Maya-stad van Belize genoemd. De locatie draagt zeker bij aan het dramatisch effect van deze Maya-stad, want je vindt Caracol diep in de Belizaanse jungle. Omdat Caracol zo afgelegen ligt, kan je hier niet met het openbaar vervoer komen. Het makkelijkst is een huurauto of een georganiseerde tour naar Caracol vanuit San Ignacio.
Rond de zevende eeuw was dit waarschijnlijk een van de belangrijkste steden voor de Maya’s in deze regio. Door de geschiedenis heen heeft Caracol veel oorlogen uitgevochten met naburige Maya-steden, zoals Tikal in Guatemala. Op zijn hoogtepunt zou Caracol ongeveer 140.000 inwoners hebben gehad. De ruïnes van Caracol zijn nog geen honderd jaar geleden ontdekt en pas in de jaren ’50 is gestart met de opgravingen. Nog altijd is Caracol niet volledig gerestaureerd, zoals bijvoorbeeld het bekende Tikal, maar dat zou ook niet de uiteindelijke bedoeling zijn. Wij hebben ons laten vertellen dat Caracol deels onderdeel blijft van zijn jungle-omgeving die immers ook onderdeel is van de geschiedenis en het verhaal van de Maya-ruïnes.
#4 Tikal en Yaxha in Guatemala
San Ignacio ligt zo dicht bij de grens met Guatemala dat een dagtour naar dit buurland een logische keuze is, als je Guatemala niet sowieso al bezoekt. Wij raden je aan om vanaf San Ignacio een dagtour naar Tikal in Guatemala te doen om een van de beroemdste Maya-ruïnes in Midden-Amerika te bezoeken. Als je genoeg tijd en energie hebt, kun je onderweg ook een stop maken bij de minder bekende, maar net zo grootse Yaxha-ruïnes voor de meest magische zonsondergang vanaf de top van een oude piramide.
Reken er wel op dat het gaat om een behoorlijk pittige dagtrip, want de reisafstanden zijn aanzienlijk en je moet ook nog rekenen op wat tijd voor de grensovergang. Wij kozen er daarom zelf voor om zelfstandig naar Tikal te reizen en niet met een dagtour, zodat we hier ook een of meerdere nachten konden doorbrengen voor een rustiger tempo.
Bewaar deze blog op Pinterest om later te herlezen:
